Türkiye'de akaryakıt fiyatları nasıl belirleniyor (benzin, motorin)?
(Murat Lecompte - Enerji Uzmanı)
'Benzin ve motorin fiyatları, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)'nın belirlediği formül ve kurallar çerçevesinde serbest piyasa ilkelerine göre oluşur.'
Benzin ve motorin fiyatlarını oluşturan 5 ana kalemler!
1. Rafineri çıkış fiyatı
2. Döviz kuru
3. Dağıtıcı şirket ve bayi marjı + taşıma (nakliye) ücreti
4. ÖTV
5. KDV
1.
'EPDK'nın kurallarına göre, rafineri çıkış fiyatı, Türkiye'ye en yakın konumdaki uluslararası piyasaya göre oluşur. Bu piyasa, İtalya'nın Cenova-Lavera limanında yer alan akaryakıt ürünleri borsası olarak 2014 yılında belirlenmiştir. Cenova/Lavera borsasında oluşan Akdeniz havzası akaryakıt fiyatı, her gün Platts European Marketscan tarafından yayınlanır. Bu fiyata PLATTS CIF MED fiyatı denir.
2.
Oluşan Platts CIF MED fiyatı, ton başına USD olarak yayınlanır. Orada ton başına ve dolar cinsinden oluşan motorin ve benzin fiyatı, o gün Merkez Bankasınca ilan edilen döviz kuruyla TLye çevrilir. Ton fiyatından litre fiyatı hesaplanır. Bu hesaplama yapılırken bir litre motorin 845 gram, bir litre benzin ise 775 gram olarak esas alınıyor. Türkiye'de STAR, TÜPRAŞ gibi rafinerilerin günlük rafineri çıkış fiyatı böyle oluşur.
Örnek hesaplama: Platts CIF MED motorin fiyatı diyelim ki 1100 ABD doları/ton. Bunu 1.000'e bölüp 0.845 ile çarparsak litre fiyatının 0,9295 USD olduğunu görebiliriz. Bunu da TCMB kuru olan 18,25 ile çarparsak, litre başına rafineri çıkış fiyatının 16,9633 TL olduğu sonucu çıkar.
3.
Oluşan fiyatın üzerine, akaryakıtı istasyonlara dağıtan şirketlerin ve akaryakıt istasyonlarını işleten bayilerin marjı eklenir. Şu günlerde bu marj 1,10 TL civarındadır. (Genelde bu marj dağıtıcı firma ve bayi tarafından yüzde 50 - 50 veya yüzde 55- 45 olarak paylaşılır)
4.
Sonra da litre başına ÖTV fiyatı eklenir. Benzinde ÖTV litre başına 2,5245 TL'dir. Motorinde ise bu rakam biraz daha düşük olup 2,0559 TL'dir.
Şu ana kadar çıkan rakam...
|
Rafineri çıkış fiyatı |
16,9633 TL |
|
Dağıtıcı ve Bayi Marjı |
1,10 TL |
|
ÖTV |
2,059 TL |
|
Ara toplam |
20,1192 TL |
5.
Bu rakamın üzerine de yüzde 18 KDV'yi ekliyoruz...
|
Ara toplam |
20,1192 TL |
|
KDV |
3,6214 TL |
|
Toplam |
23,7406 TL |
Pompa fiyatının bu durumda 23,7406 TL olduğunu görebiliriz. Bu rakam bölgelere göre nakliye maliyetlerinden dolayı bir kaç kuruş farklılık göstermektedir.'
Özel Haber - Enerji Ekonomisi
