Kuraklık nedir? Kuraklık çeşitleri?

KURAKLIK 

Kuraklık, son dönemde en çok konuşulan konu başlığı. Peki, kuraklık nedir? Kuraklık çeşitleri nelerdir? İşte ayrıntılar...

Kurak ne demek?

Kurak: ''Klimatolojide, canlılar için gerekli yağışın olmaması ve yağışın ortalama koşullarda çok az düştüğü anlamındadır. Son derece kuru iklimler için kullanılır. Canlıların yaşamlarını sürdürecek nem yoktur. Bu tip iklimlerde, ancak bu koşullarda uyum gösterebilen canlılar yaşamlarını sürdürebilir.''

Krak/Yarıkurak nedir?

Kurak/Yarıkurak: ''Ekolojik koşullarla bağlantılı olarak iklimleri kendi içerisinde alt bölümlere ayırırken kullanılan terim. Terimin anlamı yarı kuraktır. 'Subhumid' yani yarı nemli sayılan iklimlerde, iklimin temel özelliği olan uzun boylu çayır ve otlaklar ile yer yer görülen ağaç ve çalılıklar yerine yarı kurak iklimde, ağaçsız ve çalısız kısa boylu çayır ve otlaklar görülür. Step iklimi bu tanıma iyi bir örnektir.''

Kuraklık nedir?

Kuraklık: Ciddi hidrolojik dengesizliğin neden olduğu, yağış eksikliği, su yoksunluğu ve aşırı derecede kuru hava koşulları. Genel anlamda, uzun süren kuraklık dönemi. Kuraklık için hem zaman hem de yağış miktarı olarak bir değer vermek mümkün olmamakla birlikte, tarım ürünlerinin kuruması ölçü alınabilir. Kuraklığın temel nedeni olarak yağış eksikliği alınmakla birlikte, sıcaklık, rüzgar yön ve hızı, toprak özelliği, buharlaşma, bulutluluk ve ekili bitkilerin hangi gelişim aşamasında olduğu da bu problemin birer parçasıdır.

KURAKLIK ÇEŞİTLERİ

1. Kuraklık

Kuraklık "Yağışların, kaydedilen normal seviyelerinin önemli ölçüde altına düşmesi sonucu, arazi ve su kaynaklarının olumsuz etkilenmesine ve hidrolojik dengenin bozulmasına sebep olan doğal olay" olarak tanımlanabilir.

Kuraklığın nitelikleri...

• Frekans
• Şiddet
• Süre
• Etki Alanı

Kuraklığın önemli özellikleri...

• Başlangıç ve bitişinin belirsiz oluşu
• Kümülatif artması
• Aynı anda birden fazla kaynağa etkisi
• Ekonomik boyutunun yüksek olması

TÜRKİYE'DE KURAKLIĞIN NEDENLERİ

Türkiye'de kuraklığa etki eden belli başlı faktörler arasında atmosferik koşullar, fiziki coğrafya faktörleri ve iklim koşulları yer almaktadır. Yeryüzünde iklim özelliklerinin meydana gelişinde fiziki coğrafya faktörlerinin önemli etkileri vardır. Bunlar denize yakınlık-uzaklık (karasallık derecesi), yükselti ve orografik özelliklerdir.

Türkiye yüksek bir ülkedir ve ortalama yükseltisi 1100 m den fazladır. Örnek olarak, ülkemizin deniz seviyesi ile 500 m arasında kalan alçak alanları ancak % 17,5 kadar iken, 1000 m’ den daha yüksek alanları ülke yüzölçümünün % 55’ den fazlasını meydana getirir. Bu durumun Türkiye'nin iklim koşulları üzerinde çok önemli etkiler yapacağı açıktır.

2. Kuraklık Çeşitleri

Kuraklığın literatürde tanımlanan birçok çeşidi olmakla üç belirgin kuraklık tipi vardır (Wilhite and Glantz 1987). Bunlar;

• Meteorolojik Kuraklık,
• Tarımsal Kuraklık,
• Hidrolojik Kuraklık

2.1. Meteorolojik Kuraklık

Belirli bir zaman periyoduna ait normallerden (genellikle en az 30 yıllık) meydana gelen sapma olarak tanımlanır. Bu tanımlamalar genellikle bölgeseldir ve tahminen bölgesel klimatolojinin tam olarak anlaşılması temeline oturur. Normal olarak meteorolojik ölçümler kuraklığı ifade etmede başta gelen göstergelerdir. Devam eden bir meteorolojik kuraklık olayı hızlı bir şekilde kuvvetlenebilir veya aniden sona erebilir. Kuraklık periyotları genellikle, belirlenen eşik değerlerinin altında yağışlı olan günlerin sayısı olarak tanımlanmıştır.

2.2. Tarımsal kuraklık

Bitkinin kök bölgesinde, büyüyüp gelişmesi için yeterli nem bulunmaması durumu olarak ifade edilir. Büyüme periyodu boyunca, belirli bir bitkinin suya ihtiyaç duyduğu belirli bir kritik döneminde yeterli toprak nemi olmadığı zaman tarımsal kuraklık meydana gelir. Tarımsal kuraklık meteorolojik kuraklıktan sonra ve hidrolojik kuraklıktan önce ortaya çıkan tipik bir durumdur. Tarımsal kuraklık, toprağın derinlikleri doymuş halde olsa bile ürün verimlerini ciddi oranda düşürebilir. Yüksek sıcaklıklar, düşük nispi nem ve kurutucu rüzgarlar yağış azlığının etkilerinin katlanmasına sebep olur.

2.3. Hidrolojik Kuraklık

Hidrolojik kuraklık, uzun süre devam eden yağış eksikliği neticesinde ortaya çıkan yeryüzü ve yer altı sularındaki azalma ve eksiklikleri ifade eder. Nehir akım ölçümleri ve göl, rezervuar, yer altı su seviyesi ölçümleri ile takip edilebilir. Yağmur eksikliği ile akarsu, dere ve rezervuarlardaki su eksikliği arasında bir zaman aralığı olduğundan dolayı hidrolojik ölçümler kuraklığın ilk göstergelerinden değildir. Meteorolojik kuraklık sona erdikten uzun süre sonra dahi hidrolojik kuraklık varlığını sürdürebilir.

1. Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesi. Haziran 1992 tarihinde Rio de Jenerio' da düzenlenen BM Çevre ve Kalkınma Konferansı' nda alınan kararlar çerçevesinde kurulan Hükümetler arası Müzakere Komitesince “Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi” hazırlanmış ve 17 Haziran 1994 tarihinde kabul edilmiştir. Türkiye 1998 yılında resmen taraf olmuştur.

Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü - MGM Meteoroloji Sözlüğü

enerji ekonomisi