Ozon Tabakası nedir?
Ozon tabakası: ''Ozon atmosferde doğal olarak üç oksijen atomunun bir araya gelmesiyle oluşan bir gazdır. Kimyasal olarak O3 olarak gösterilir. Atmosferdeki ozonun %90’ı, Stratosferin üst kısmında yer yüzeyinden 15-50 km arasında bulunur. Bu aralıkta bulunan toplam ozonun oluşturduğu gaz tabakasına Ozon Tabakası denir. Ozon tabakası, Güneş’ten gelen UV-B ve UV-C gibi zararlı ışınlarını tutarak Dünyanın yüzeyine ulaşmasını önler. Bu yönüyle, Ozon Tabakası Dünyadaki canlılığın devamı ve insan sağlığı açısından oldukça önemlidir. Atmosferde bulunan geri kalan %10’luk ozon miktarı ise troposfer tabakası içerisinde bulunmaktadır. Buradaki ozon antropojenik olarak havaya salınan zararlı kimyasalların tepkiyemeye girerek birikmesi sonucu oluşur.!!
ayrıntılar...
- Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme hangisidir?
''Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Viyana Sözleşmesi.''
Türkiye, Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Uluslararası Sözleşmeyi hangi yılda imzalamıştır?
''1991 yılında imzalamıştır.''
- Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Uluslararası uygulama aracı olan Protokol hangisidir?
''Ozon Tabakasının Korunmasına Dair Montreal Protokolü.''
- Ozon Tabakasını İncelten Maddeler hangi sektörlerde kullanılmaktadır?
''Soğutma ,yalıtım ve yangın (Halon gazı) sektörlerinde kullanılan Ozon Tabakasını İncelten Maddeler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ilgili mevzuat ile kontrol altına alınmakta ve sonlandırılmaktadır. Tarım sektöründe kullanılan metil bromür ile ilgili kontroller ise Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından gerçekleştirilmektedir.''
- Ozon Tabakasını İncelten Maddeler nerelerde kullanılmaktadır?
''Ozon Tabakasını İncelten Maddelerden Hidrokloroflorokarbon grubu gazlar buzdolapları, klimalar ve bazı köpük ürünlerinde; Halonlar Bakanlığın belirlediği zorunlu kullanım alanı sayılan yangın söndürücülerde; Metil bromürün toprakta kullanımı yasaklanmış olmakla birlikte tarımsal ürünlerin karantina amacıyla ithalat ve ihracatında ve taşıma araçlarının steril edilmesi işlemlerinde kullanılır.''
- Ozon Tabakasını İncelten Maddelere (OTİM) İlişkin mevzuat nedir?
''Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik ve Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin İthalatı ve Kullanımı Genelgesi, Halon Genelgesi''
- Montreal Protokolünün uygulamasında Türkiye'nin durumu nedir?
''Türkiye Montreal Protokolü'nün uygulanmasında yürüttüğü çalışmalar çerçevesinde Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin ithalatını ve kullanımını hızlı bir takvim çerçevesinde azaltarak başarılı ülkeler arasında yer almaktadır. Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanuna göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.''
- Ozon tabakasını incelten maddelerin azaltılmasına yönelik çalışmalar nelerdir?
''Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin ithalatı ve kullanımının azaltılmasına yönelik çalışmalarına devam etmektedir. Türkiye'de üretimi yasak olan Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin ithalatına yönelik sıkı kota önlemleri uygulanmaktadır. 2009 yılında başlayan kota uygulamasının ardından bu maddelerin ithalatına izin verilen miktar 15 bin ton iken, 2014 yılında 2 bin 300 tona düşürülmüş 2015 yılında ise sadece 500 ton olarak ithalatına izin verilmiştir.''
- Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin alternatifi olarak kullanılan maddeler hangileridir?
'2Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin alternatifi olarak ülkemizde yaygın olarak florlu sera gazları kullanılmaktadır.''
- ''Türkiye Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'ne ne zaman taraf olmuştur?''
''24 Mayıs 2004''
Türkiye Kyoto Protokolüne ne zaman taraf olmuştur?
''26 Ağustos 2009 Tarihinde taraf olmuştur ve I. Ve II. Taahhüt döneminde herhangi bir sera gazı azaltım yükümlülüğü bulunmamaktadır.''
- Kyoto Protokolü Ek-A'da listelenen sera gazları nelerdir?
''Karbondioksit-CO2, metan-CH4, diazot monoksit-N2O, hidroflorokarbonlar-HFCs, perflorokarbonlar- PFCs, kükürt heksaflorid-SF6, Nitrojen Triflorit (NF3)''.
Türkiye'nin iklim değişikliği kapsamındaki ulusal vizyonu nedir?
''Türkiye’nin iklim değişikliği kapsamındaki ulusal vizyonu iklim değişikliği politikalarını kalkınma politikalarıyla entegre etmiş; enerji verimliliğini yaygınlaştırmış; temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını arttırmış; iklim değişikliğiyle mücadeleye özel şartları çerçevesinde aktif katılım sağlayan ve yüksek yaşam kalitesiyle refahı tüm vatandaşlarına düşük karbon yoğunluğu ile sunabilen bir ülke olmaktır.''
- İklim Değişikliği Eylem Planı (İDEP) hangi amaçla hazırlanmıştır, hangi yılları kapsamaktadır?
''İDEP’in genel amacı, sera gazı emisyonlarını sınırlandırmaya yönelik ulusal koşullara uygun eylemler belirleyerek iklim değişikliği ile mücadele edilmesi, iklim değişikliğinin etkilerinin yönetilerek dayanıklılığın artırılması ve böylece Türkiye’de iklim değişikliği ile mücadele ve uyumun teşvik edilmesidir. Plan 2011-2023 yıllarını kapsamaktadır.''
- İDEP'te hangi sektörler yer almaktadır?
Kyoto Protokolü’nün Ek-A listesinde yer alan sektörler ile BMİDÇS’nin İklim Değişikliği Ulusal Bildirim raporlama formatında yer alan sektörler esas alınarak oluşturulan İDEP’te Enerji, Binalar, Ulaştırma, Sanayi, Atık, Tarım, Arazi Kullanımı ve Ormancılık, Sektörler Arası Ortak Konular ve Uyum başlıkları altında hedef ve eylemler bulunmaktadır.
- İklim değişikliği ile mücadeleye yönelik ne gibi projeler yürütülmektedir?
''İklim değişikliği ile mücadele odak noktası olarak Bakanlığımız pek çok proje yürütmektedir. Yürütülen projelere ilişkin bilgilere http://www.csb.gov.tr/projeler/iklim/ adresinden ulaşılabilir.''
- Türkiye sanayiden kaynaklı sera gazı emisyonları izlenmekte midir?
''Evet. Bakanlığımız tarafından hazırlanan 17 Mayıs 2014 tarih ve 29003 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan "Sera Gazlarının Takibi Hakkında Yönetmelik" uyarınca 2016 yılı itibariyle raporlama yükümlülüğü başlayacaktır.''
- Sera Gazı Raporlama Uygulaması açık mıdır?
"Sera Gazlarının Takibi Hakkında Yönetmelik" kapsamında www.online.cevre.gov.tr altında yer alan sera gazı raporlama uygulaması sera gazı izleme planı sunmak için sürekli açık olacaktır. Bu belge 5070 sayılı elektronik imza kanuna göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.''
- Türkiye karbon piyasası mekanizmalarından (emisyon ticareti) faydalanmakta mıdır?
''Türkiye’nin Kyoto Protokolü kapsamında herhangi bir sera gazı azaltım taahhüdü bulunmadığından Kyoto Protokolü altındaki emisyon ticaretine konu olan esneklik mekanizmalarından faydalanamamaktadır. Türkiye, her ne kadar Kyoto Protokolü’nün esneklik mekanizmalarından yararlanamıyorsa da; bu mekanizmalardan bağımsız olarak işleyen, çevresel ve sosyal sorumluluk ilkesi çerçevesinde kurulmuş Gönüllü Karbon Piyasası’na yönelik projeler 2005 yılından beri geliştirilmekte ve uygulanmaktadır. Şuan Gönüllü piyasalarda işlem gören toplam 308 proje bulunmaktadır ve bunların %42’si hidroelektrik ve %39’u Rüzgar projesidir.''
- İklim değişikliğine uyum sağlamak neden gereklidir?
''İklim değişikliğine sebep olan emisyonlar azaltılsa ya da sonlandırılsa bile atmosferde kalan sera gazları, iklim olaylarını değiştirmeye devam edecektir. İklim değişikliği bir kalkınma sorunudur. Bu nedenle, ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri ve riskleri en aza indirmek için iklim değişikliğine uyum sağlamak gerekmektedir.''
- Ulusal Uyum Stratejisi Nedir?
''Uyum etkinliklerinin eşgüdümüne katkıda bulunmak amacıyla hazırlanan; ülkelere özgü etkilerin saptanması, farklı kurumların ve idari araçların devreye sokulmasının yanı sıra, iş dünyası ve sivil toplum aktörlerinin de geniş katılımıyla ulusal, yerel ve bölgesel düzeyde iklim değişikliğine uyum faaliyetlerini içeren ve yönlendiren politika belgesidir.''
Türkiye'nin Ozon Tabakasının Korunmasına İlişkin ulusal ve uluslararası koordinasyon görevini hangi kurum yürütmektedir?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı
- Ozon Tabakasının Delinmesi Nedir? Ozon Tabakası Nasıl Delinir?
''Ozon Tabakasının delinmesi, ozon moleküllerinin büyük ölçüde ve hızla azalmasını ifade etmektedir. Ozon Tabakasının delinmesine bazı kimyasal maddeler neden olmaktadır. Bunlardan başlıcaları özellikle hidrojen, azot, klor ve brom içeren kloroflorokarbonlar (CFC), hidrokloroflorokarbonlar (HCFC), halonlar, metiklorform, metilbromürasit olarak sayılabilir.
CFC’ler, 1930’larda bulunmasının ardından az toksik, kimyasal kararlı ve ucuz olması nedeniyle endüstrilerde soğutucu madde, üfleme ajanı, temizleme ajanı olarak ve köpüklerde kullanılmaya başlandı. CFC’lerin yoğun kullanımı sonucu atmosfere yayılan klor atomları hiç bozulmadan stratosfere kadar yolculuk yapabilir. Burada Güneşten aldığı UV enerjisiyle parçalanarak klor atomlarını ortaya çıkartırlar. Serbest klor atomlarıyla reaksiyona giren ozon molekülleri klor monoksit molekülleri oluştururlar. Oluşan klor monoksit ozon tabakasındaki serbest oksijen atomlarıyla tepkimeye girerek daha çok ozon molekülünü yıkıma uğratacak klor atomu ve oksijen molekülü ortaya çıkarır. Bu tepkimenin defalarca tekrarlanması sonucunda bir klor atomu yaklaşık 100.000 ozon molekülü parçalayabildiği anlaşılmıştır.''
- Ozon Tabakası Neden Önemlidir?
''Ozon tükenmesinin bir sonucu olarak dünyaya erişen zararlı güneş ışınları (UV-B ve UV-C) en basit tek hücreli bitkilerden böceklere, balıklara, kuşlara ve memeli hayvanlara kadar insanlar da dahil bütün canlılar üzerinde zararlı etkendir. Ozon Tabakasının incelmesi ile birlikte deri kanseri başta olmak üzere, katarakt ve bağışıklık sistemi hastalıklarında artış olacaktır. Bu nedenle Ozon Tabakası ekolojik dengeyi koruyarak canlılığın devamını sağlamaya yardımcı olan en önemli unsurlardan biridir. ''
- OZON TABAKASINI KORUMAK MÜMKÜN!
''Montreal Protokolünün başarısı, ozon tabakasını incelten maddelerin (OTİM'ler) yüzde 99'unun artık kontrol edildiği anlamına geliyor. Ancak ozon tabakasının korunması ortak tutumumuza bağlı. Küçük adımları günlük hayatınızda uygulayarak ozon tabakasının korunmasına katkı sağlayabilirsiniz.''
CFC ve HCFC içeren spreyleri kesinlikle kullanmayın.
Ozon tabakasına zarar veren kimyasal maddeleri içermeyen ozon dostu ürünler satın alın. Bir tüketici olarak gücünüzü kullanın.
Buzdolaplarını, klimaları ve diğer ekipmanları sorumlu bir şekilde kullanarak ozon tabakasını ve iklimi korumaya da yardımcı olursunuz. Eski buzdolapları, dondurucular veya klima üniteleri, yasaklar uygulamaya konmadan önce üretilen ozon tabakasını incelten maddeler içerebilir. Eski ekipmanlarınıza düzenli bakım yaptırın. Ekipmanınızın bakımının yapılması gerektiğinde, ekipmanın uygun şekilde onarıldığından ve taşıyıcı gazların geri dönüştürüldüğünden emin olmak için eğitimli, kalifiye ve sertifikalı uzmanlar isteyin. Gaz değişimi sırasında gerekirse servis elemanını uyararak eski gazın atmosfere salınmasına izin vermeyin.
Buzdolabı gibi yeni bir cihaz satın aldığınızda, "ozon dostu" veya "HCFC içermez" etiketli veya enerji verimliliği etiketi olan ürünleri arayın. Enerji verimli ise, sadece çevrenin korunmasına yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda enerji faturalarınızı da azaltır!
Buzdolabınızın ve derin dondurucunuzun termostatını çok düşük sıcaklıklardan kaçınarak doğru sıcaklığa ayarlayın. Klima termostatınızın daha yüksek sıcaklıkta bir ayarı da enerji tasarrufu sağlayacaktır. Bekleme modu bile enerji tükettiğinden, kullanılmadığında cihazlarınızı kapatın.
Soğutma sistemleri, ısı değişim panellerinden (buharlaştırıcılar ve kondansatörler) iyi hava akışına bağlıdır. Buzdolabınızı arkada hava dolaşımı kolay olacak şekilde monte edin ve buzdolabı dondurucusunu fırın veya bulaşık makinesinin yanına koymayın.
Buzdolabını, kondansatörün bulunduğu arka tarafta düzenli olarak temizleyin ve dondurucunun buzunu düzenli olarak çözün.
Ömrünü tamamlamış ya da değiştirdiğiniz soğutucu akışkan içeren cihaz ve ekipmanları sorumlu bir şekilde bertaraf edin. Buzdolapları ve dondurucular, diğer parçalar geri dönüştürülmeden önce çıkarılması ve geri kazanılması gereken soğutucular içerdiğinden, eski buzdolabınızı kalifiye ve sertifikalı bir uzmana götürerek atın.
Mümkünse geceleri klima olmadan odaları odayı havalandırarak serin tutun. Ancak fazladan soğutmaya ihtiyacınız varsa, sıcaklığı artırmayı düşünün - uyurken, muhtemelen klimanın düşündüğünüz kadar soğuk ayarlanmasına ihtiyacınız yoktur. Ayrıca klimanızın termostatının daha yüksek derecede ayarlanması enerji tasarrufu sağlayacaktır.
Otomobil klimaları soğutucu gaz olarak ozon tabakasına zarar veren maddeleri içerebilirler. Günümüzde bu maddeleri içermeyen modeller mevcuttur, yeni araba alırken bunları tercih edin.
Arabanızın klimasını pencereler açık olarak birkaç dakika sürdükten sonra açın ve arabanızı gölgeye park edin.
Yalıtım malzemeleri ve ambalaj köpüklerinin de ozon tabakasına zarar veren kimyasal maddeler içereceğini unutmayın, bu bilinçle, bu ürünleri gereksiz tüketmeyin.
Ozon tabakasına zarar veren kimyasal maddeler ve bunları içeren ürünler hakkında daha çok bilgi edinin ve çevrenizdeki insanları bilgilendirin.
OZON'dan NASIL KORUNMALIYIZ?
Güneş ışınlarına maruz kalmaktan kaçının...
Güneş Gözlüğü Kullanın...
Güneş gözlükleri güzel bir aksesuardan daha fazlasıdır. Gözlük camı filtreleri UV ışınlarını filtreleyerek, göz hastalıklarının önüne geçebilir. Ancak, güneş gözlüğü seçerken en az UV korumalı camlar seçmeye dikkat edin.
Güneş koruyucular kullanın. ..
Güneş ışınlarına fazla maruz kalmak cilt ve göze zarar verir. Ancak, D vitamin üretimi için Güneşin gerekliliğini unutmamalıyız. Dışarı çıkmadan 15-20 dakika öncesinde yüksek faktörlü (en az 30 ve üzeri) güneş kremleri kullanmalıyız. Sürekli güneşe maruz kalıyorsanız, özellikle yüzüyor veya çok terliyorsanız, güneş kreminiz su geçirmez olsa bile düzenli olarak tekrar uygulamayı unutmayın! doğrudan güneşte geçirilen zamanı sınırlandırmaya çalışın, güneş yanığından kaçınmaya çalışın ve geniş kenarlı bir şapka ve koruyucu giysiler giyin. Eğer bir ebeveynseniz, çocuğunuzun da cildini koruduğunuzdan emin olun. 18 yaşından önce güneş ışığına aşırı maruz kalmak cilde en çok zarar vericidir, bu nedenle erken yaşlardan itibaren güvenli güneş alışkanlıkları ve farkındalık uygulamaya başlayın.
UV endeksine dikkat edin...
Belirli bir yer ve zamanda güneş yanığına neden olan UV radyasyonunun gücünün uluslararası standart bir ölçümü olan ultraviyole (UV) endeksine dikkat edin, bu da size herhangi bir günde bölgenizde UV ışığının ne kadar güçlü olduğuna dair 1 ile 11 arasında bir ölçekte fikir verir
Daha yüksek sayı, daha yüksek UV ışınlarına maruz kalma riski ve sonuçta cilt kanserine yol açabilecek daha yüksek güneş yanığı ve cilt hasarı riski anlamına gelir.
UV endeksi ve UV radyasyonuna maruz kalmanın cildimiz üzerindeki etkisi konusunda farkındalık çok önemlidir. Bazı insanlar renkleri nedeniyle diğerlerinden daha hızlı güneş yanığı alırlar, bu nedenle sizin için neyin "normal" olduğunu ve cildinizin ne kadar çabuk kızardığını bilin. Sarı veya kızıl saçlarınız, açık renkli cildiniz ve açık renkli gözleriniz varsa, koyu renkli ve tenli birinden daha hızlı güneş yanığı olma eğiliminde olacaksınız. Bunun nedeni, cildinizde, UV ışınlarını yansıtarak ve emerek onu güneşin zararlarından koruyan bir kimyasal olan daha az melanine sahip olmanızdır.
UV seviyesini ölçmek için gölgenizi kullanabilirsiniz
Ne kadar UV'ye maruz kaldığınızı söylemenin kolay bir yolu, gölgenize bakmaktır. Gölgeniz sizden daha uzunsa (sabahın erken saatlerinde ve öğleden sonra geç saatlerde), UV maruziyetiniz muhtemelen daha düşük olacaktır. Gölgeniz sizden daha kısaysa (öğlen civarı), daha yüksek seviyelerde UV radyasyonuna maruz kalıyorsunuz demektir.
UV maruziyetini değerlendirirken göz önünde bulundurulması gereken diğer faktörler arasında yılın mevsimleri vardır: UV ışınları, coğrafi konumunuza bağlı olarak ilkbahar ve yaz aylarında daha güçlüdür. Ekvatordan uzaklaştıkça UV maruziyeti azalır, ancak yüksek rakımlarda daha fazla UV ışınları yere ulaştığı için yükselir. UV ışınlarının su, kum veya kar gibi yüzeylerden yansıyabileceğini de unutmamak önemlidir. Son olarak, UV ışınları su yüzeyinin altına da ulaşabilir, böylece cildiniz su altında ve soğuk hissederken bile güneşten zarar görebilir.
Bilgiler için kaynak: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı
(ozon tabakası nedir - ozon tabakası nasıl korunu)
Yorumlar
Kalan Karakter: