Türkiye - Ukrayna - Rusya ve doğal gaz!
Türkiye - Ukrayna - Rusya ve doğal gaz
ANALİZ - ENERJİ EKONOMİSİ
Ukrayna (Naftogaz) ve Rusya (Gazprom), yeniden karşı karşıya geldi (doğal ticareti ve transit geçiş) . İki ülke şirketleri daha önce, doğal gaz alımı- transit geçiş konusunda karşı karşıya gelmiş ve Ukrayna gaz şirketi Naftogaz Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nden 2,56 milyar dolar kazanmıştı (Rusya, mahkemeyi kayıp etti). Bu konuda yeni bir gelişme yaşandı ve Gazprom Ukrayna'dan kazandığı tazminatı almama karşılığında aralarındaki doğal gaz anlaşmasını 1 yıl süreyle yenileme teklifi yaptı (Rusya; Ukrayna üzerinden Türkiye ve Avrupa'ya doğal gaz taşıması-satışı yapıyor. Ayrıca iki ülke arasında zaman zaman kesintiler olsa da doğal gaz ticareti var, boru hattı ile). Rusya - Ukrayna arasında daha doğrusu iki ülke doğal gaz şirketleri arasında geçmişte de ciddi krizler yaşanmıştı. Hatta bu krizler; aşırı soğukların yaşandığı kış dönemlerinde, Türkiye (BOTAŞ) ve Avrupa ülkelerinde kısa süreli doğal gaz krizlerine neden olmuştu.
Şimdi durum farklı
Ukrayna Rusya'dan doğal gaz alımı ve Rus gazının Türkiye ve Avrupa'ya taşınması için önemli bir transit - geçiş ülkesi idi. Ancak Rusya Avrupa ve Türkiye'ye yeni doğal gaz boru hatları inşa etti. Ukrayna'nın Rus gazı için önemi, artık eskisi gibi değil. Bu nedenle de, aslında son gelişmelere bakılınca Ruslar'ın Ukrayna ile anlaşma yoluna gitmek istemeleri, gaz satış veya taşımacılığından ziyade nakit ödeme sıkıntısı olduğu yüksek bir ihtimal. Çünkü Rus ekonomisi, son yıllarda ciddi bir kriz içerisinde. Ve nakit ödeme, Ruslar'ın en son gündeme alacağı bir adım olacaktır.
Türkiye için avantaj olabilir
Olayın Türkiye'yi ilgilendiren bölümü ise, Ukrayna üzerinden Türkiye'ye gelen doğal gaz. Tam bu noktada, iki ülke yani Rusya ve Ukrayna tekrar köprüleri atarsa Türkiye ne yapacak veya bu durum Türkiye'yi nasıl etkiler?. Yani, Türkiye doğal gaz krizi yaşar mı?. Rusya ile Ukrayna arasında muhtemel doğal gaz krizinin Türkiye'yi eskiden olduğu gibi derinden etkileyebileceğini söylemek çok zor. Çünkü, Rusya ve Türkiye arasında Karadeniz altından geçen ve Trakya'ya uzanan yeni bir doğal gaz boru hattı inşa edildi. Bu hattan (TürkAkım Doğal Gaz Boru Hattı) gaz akışı da yıl sonunda yani yaklaşık bir ay sonra başlıyor. Dolayısıyla Türkiye, Rusya-Ukrayna arasındaki kriz sonucu Ukrayna geçişli doğal gaz alımında sıkıntı yaşasa bile Trakya bölgesi doğal gaz arzında bir kesinti olmayacak. Dolayısıyla, eskisi bir gaz krizi söz konusu olmayacak. Ayrıca Türkiye son dönemde LNG (Sıvılaştırılmış Doğal Gaz) ticaretinde de ciddi bir pazar ve kapasite büyüklüğü oluşturdu.
Sonuç olarak; Rusya ve Ukrayna arasında yaşanabilecek muhtemel doğal gaz krizinin artık Türkiye için fazla önemi yok. Hatta bu süreç iyi yönetilirse, Türkiye için avantaj bile dönüşebilir.