Petrol artıyor - Doğal gaz fiyatları...
Petrol artıyor - Doğal gaz ithal fiyatları da artabilir
Türkiye, doğal gaz kullanımına 1986 yıllarda başladı. 2.000'li yıllara kadar doğal gazın sınırlı bir kullanımı söz konusu (Hava kirliliği fazla olan İstanbul gibi büyük şehirlerde tüketildi). Ancak, 2 binli yıllardan sonra doğal gaz konutlardan elektrik üretimine çok geniş bir alanda kullanılmaya başlandı (Bu yıllarda EPDK - Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'da piyasa yöneticisi olarak faaliyete geçti).
Doğal gaz bugün için Türkiye'nin 81 ilinde kullanılıyor durumda. Ve yıllık tüketimi 50 milyar metreküp (Yıllara göre rakam aşağı - yukarı değişebiliyor).
Doğal gazın tamamı ithalat yoluyla karşılanıyor
Türkiye, doğal gaz ihtiyacının tamama yakınını ithalat yoluyla karşılıyor (Uzun süreli doğal gaz alım kontratlarıyla. Ve son dönemde de spot piyasalarda doğal gaz ticaretine dahil oldu). İlk doğal gaz alım anlaşma ise 1984 yılında, SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği) ile yapıldı (SSCB'nin yıkılmasıyla SSCB, Rusya federasyonu oldu). Sonraki dönemde de, doğal gazın tüketiminin artmasıyla (Özellikle konut ve elektrik üretimi amaçlı) İran, Azerbaycan, Cezayir, Nijerya gibi ülkelerden de doğal gaz alım anlaşmaları (Boru gazı, LNG - Sıvılaştırılmış Doğal Gaz) anlaşmaları yapıldı.Doğal Gazın Fiyatı petrole bağlı
Türkiye'nin, ilk doğal gaz anlaşmaları uzun süreli olup, bu anlaşmalarda özel bir fiyat formülü yer alıyor. Formüle göre gaz fiyatlarında ana belirleyici unsur ham petrol fiyatları (Son dönem anlaşmalarında, spot gazın da pazara girmesiyle daha esnek fiyat - formüller yer alabilmektedir). İlk yapılan ve halen yürürlükte olan anlaşmalara göre doğal gaz fiyatları 3'er aylık dönemler halinde belirleniyor. Buna göre fiyatın hesaplandığı dönem için geçmiş 6 - 9 aylık petrol ve petrol ürünleri fiyat hareketleri dikkate alınıyor. Fiyat formülünde doğalgazın güncel alım fiyatı, doğal gazın anlaşma dönem fiyatı gibi kalemlerde belirleyici oluyor. Ve gaz fiyatları her yıl Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim dönemlerinde yeniden belirleniyor.Belirmekte fayda var, iç pazar için döviz kuru da doğal gaz fiyatları için ayrı bir etken.
Petrol artıyor - Gaz fiyatları da artabilir ve Mücbir sebep
Ham petrol fiyatları son 1 yıl içerisinde 20 dolarında altına düştü (Pandemi etkisi). Bu doğal gaz fiyatları için önemli bir avantaj oldu. Ancak, 1 yıl olmadan ham petrol fiyatları 60 dolar rakamını da geçti. Bu artış, muhtemelen doğal gaz fiyatlarını da etkileyecek. Çünkü, doğal gaz fiyatlarının belirlenmesinde en önemli etken ham petrol ve petrol ürün fiyatları idi. Her iki ürün fiyatında da son aylarda, ciddi artışlar yaşanıyor. Bu ise, gaz fiyatlarının konuşulacağı ilk masada gündeme gelecek. Ve yüksek ihtimal, gaz fiyatlarında artış yaşanacak.Ancak; Türkiye ve dünya, yaklaşık son bir yıldır pandemi salgını ile mücadele ediyor. Olağanüstü bir dönem yaşanıyor. Bu nedenle de, Mücbir Sebep gündeme getirilip gaz fiyatları için anlaşmalarda yer alan formülün dışında bir çözüm - fiyatta uygulanabilir.
Yorum Haber - Enerji Ekonomisi