Ham petrol - motorin ticareti ve RusyaDünyada en fazla petrol rezervinin var olduğu Rusya ve Orta Doğu Bölgesi, dünya siyasi kriz ve savaşlarının merkezi oldu. Hemen hemen her gün, bir kriz çıkabiliyor bu ülke ve bölgede. Tabii bu krizler, Türkiye'yi de çok yakından ilgilendiriyor; petrol ticareti açısından. Ve özellikle, Rusya'nın içinde olduğu siyasi-ekonomik ve savaş krizleri, Türkiye'yi çok çok yakından ilgilendiriyor. Rusya'ya yeni ambargoEvet, Rusya uzun bir süredir, Ukrayna ile savaş halinde. Ve tabii bu savaş, Ukrayna üzerinden başta Avrupa ve ABD olmak üzere dünya ile 'siyasi-politik-ekonomik krizler' şeklinde devam ediyor. Burada öne çıkan konu ise, ekonomik krizler. Çünkü, Avrupa ve özellikle ABD (Amerika Birleşik Devletleri) başta olmak üzere dünya Rus menşeli ürün ve ticarete ambargo uyguluyor (petrol ve doğal gaz dahil). Zaten bu yeni değil, bilinen bir durum. Burada yeni olan ise, dünya kamuoyuna yansıyan ve ''ABD'nin Rusya'ya uyguladığı ambargoyu'' daha da sıkılaştıracağı' haberleri oldu. Eğer bu olursa, bu sefer zaten ambargolu olan Rus petrol ve petrol ürün satışlarına daha sıkı bir takip ya da ambargo gündeme alınmış olacak. Bu ise en çok Türkiye'yi ilgilendiren bir durum. Çünkü; resmi verilere göre (EPDK), Türkiye ham petrol ve petrol ürün (özellikle motorin) ticaretinin önemli bir bölümünü yani 'ithalatını' bu ülkeden yapıyor. Buradaki ticaretin yasaklanması veya kısıtlanması, Türkiye'yi çok olumsuz etkileyebilir. Çünkü, mevcut durumda petrol - doğal gaz ticaretinde Türkiye'ye kolaylık söz konusu. Türkiye petrol ve motorin ticareti (ithalatı)EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) Eylül 2024 verilerine göre Türkiye, ham petrol ve petrol ürün ihtiyacının yaklaşık yüzde 62'sini Rusya'dan temin etmiş. İki ülke petrol ticaretinde son dönemde öne çıkan bir ayrıntı ise, motorin ticareti oldu. Bir diğer ifadeyle, motorin ürün ithalatında da Rusya; Türkiye için önemli bir kaynak oldu. Eylül 2024 döneminde aylık toplam ithal edilen 1 milyon 686 bin 454 ton ham petrolün 781 bin 367 tonu Rusya'dan alınmış. Aynı dönemde Türkiye'nin ithal ettiği toplam 1 milyon 162 bin 859 ton motorinin ise, 893 bin 828 tonu Rusya da alınmış. Yani, motorinin de önemli bir miktarı Rusya kaynaklı. Ulusal petrol stoklarıABD, Rusya'ya uygulanan ambargoyu daha da ağırlaştırma kararlılığında (Gerçi, ABD yönetimi değişecek. Bunun politikalara etkisi ayrı bir konu). Mevcut durumda, petrol ve petrol ürünlerine yönelik Rusya'ya uygulanacak katı bir ambargo, tekrarda fayda var ''Türkiye'yi çok olumsuz'' etkileyebilir. Bu nedenle de Enerji Yönetimi, Rus ham petrol ve petrol ürünlerine karşı B planını mutlaka gündemine almalı veya tutmalı. Tabi bunun içinde anlık ihtiyacı (tüketimi) karşılayabilecek Ulusal Petrol Stoklarının tam hazır tutulması önemli. Ve ayrıca, muhtemel bir Rus ham petrol trafiğindeki 'durmalara' karşı da; yeni arz kaynaklarının bulunması gerekiyor. Uluslararası petrol ticaretiTabii; petrolün doğal gaza göre ''uluslararası ticaretinin'' daha kolay ve arz bolluğu avantajına sahip olması, muhtemel riskleri önemli oranda azaltabiliyor. Yine de, her tür zorluklara karşın hazır olmak en güzeli (enerji ekonomisi - Makale / İsmail Altunsoy).
Petrol krizleri ve etkileri
Türkiye, ham petrol ve petrol ürün ihtiyacını yaklaşık yüzde 90-95 oranında (zaman zaman oran değiebiliyor) yurtdışından (ithalat) karşılıyor. Bu nedenle de; petrole yönelik ekonomik ya da siyasi krizler, anında Türkiye iç pazarını olumlu-olumsuz etkileyebiliyor.
(ham petrol ticareti - enerji ekonomisi)