Yüzer GES'ler ''yağışın az olduğu dönemlerde HES'lerde üretimi artırmaktadır'' - Best Blue Enerji!
Best BLUE ENERJİ Mühendislik A. Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Taner Ercömert, EIF 2022 15. Dünya Enerji Kongresi'nde başta HES ve Yüzer Güneş Santralleri (Yüzer GES) olmak üzere önemli bir sunum yaptı. Önemine binaen Ercömert'in sunusunu yayınlıyoruz.
TANER ERCÖMERT
Yönetim Kurulu Başkanı
Best Blue Enerji Mühendislik A. Ş.
(EIF 2022 15 - Dünya Enerji Kongresi Sunu)
Taner Ercömert
Ülke üretim kapasitesi yenilenebilir ağırlıklı olarak büyümeye devam ediyor.: Enerji ve elektrik üretiminde yenilenebilir kaynak payının artırılmasını esas alan enerji politikasını destekliyorum. Devletimizin bu kapsamda sektöre desteğe ve yatırım motivasyonu sağlamaya devam etmesini ve enerji sektöründe güvenilir, öngörülebilir ve sürdürebilir bir yatırım ortamı tesisini arzuluyoruz.
Ülke elektrik üretim ve güç gelişimi öngörüleri: Ülke elektrik üretiminin 2022’de 330 milyar kWh, 2023’de 370 milyar kWh, 2028’de 450 milyar kWh, 2032’de ise 500 milyar kWh’e yükselmesi öngörülmüştür. 102 000 MW’ı geçen ülke elektrik kurulu gücünde yeni hedef 150 000 MW’ın geçilmesidir.
Halen kurulu yarıdan fazlası yenilenebilir kaynaklıdır. Bu önemli bir gelişmedir. Kurulu güçte yenilenebilir payı artmaya devam etmelidir.
Enerjide verimli ve karlı işletme için her aşamada doğru mühendislik gerekir.: Enerji yatırımında doğru kaynak seçimi önemlidir. Enerji yatırımında yüksek getiri ile verimli ve karlı işletme doğru mühendislik işin özüdür. Tecrübeli, uzman ve güvenilir mühendislik ve danışmanlık şirketleriyle çalışan yatırımcı sonuçta kazanır. Enerji yatırımında iş doğru fizibilite ile başlar. Su, rüzgar, güneş vb. verilerin uzmanlarca doğru analizi gereklidir. Doğru tasarım, kamusal sürecin sağlıklı yürütülmesi, iyi yapımcı-doğru ve kaliteli ekipman seçimi, uzmanlarca imalat ve montaj kontrolu ile test ve işletmeye alma faaliyetleri, doğru üretim planlaması, uzmanlarca verimli işletme ve karlı enerji satışı ile doğru bakım planlaması gereklidir.
Best Blue Energy Mühendislik A.Ş.: Blue Energy Mühendislik şirketimiz yenilenebilir enerji alanında yerli ve yabancı yatırımcılara ve şirketlere mühendislik ve danışmanlık hizmeti vermektedir. Sektörde gücü 10 000 MW’ı aşan yenilenebilir enerji santrali tasarım, ihale, kurulum, devreye alma, işletme ve elektrik satış tecrübelerimiz ile sektöre hizmet veriyoruz. Blue Energy yenilenebilir enerji üretim tesisi fizibilite değerlendirmesinden başlayarak ilgili ihaleler, sözleşme yönetimi, yekdem ve yerli aksam dahil kamusal iş sürecinin yürütülmesi ve takibi, uygulama denetimi, santral devreye alma, ürettim planlama, işletme ve elektrik satışı dahil tüm süreçte katkı sağlamaktadır. İşletmedeki santralların ekipman kontrol ve yenilemeleri, santral alım-satım işleri, sektör ve proje değerlendirme raporları hazırlığı, hibrit enerji projeleri ve yüzer GES’lerin gerçekleştirilmesi ile özelleştirme kapsamındaki HES’ler için danışmanlık ve mühendislik hizmetleri vermektedir.
HES KURULU GÜCÜ 31568 MW’A ULAŞTI.: 102129 MW’lık kurulu gücün 31568 MW’ı HES (23275 MW’ı barajlı HES olup 8293 MW’ı nehir santralıdır),25302 MW doğal gaz, lng ve nafta, 21097 MW kömür, 11137 MW RES, 8879 MW GES, 1686 MW JES, 1816 MW biyokütle, 253 MW fuel-oil+motorindir.Yenilenebilir toplamı 55086 MW, Yerli kaynak toplamı 66861 MW’dır.
HES’lerde hem kamuda ve hemde özel sektörde son 30 yılda büyük bir gelişme kaydedilmiştir. 2019’da elektrik üretiminde HES payı % 29.5’la son 10 yılın zirvesini görmüştür. Son 30 yılda yenilenebilir enerji alanında en büyük gelişim (DSİ’nin Atatürk, Ilısu, Deriner, Ermenek, Borçka gibi özellikle büyük kapasiteli HES’lerdeki başarılı uygulamaları ve özel sektörün su kullanım hakkı modeliyle gerçekleştirmiş olduğu projelerle) hidroelektrik enerjide olmuştur. HES kurulu gücü 1990’da 6.75 GW ; 2000’de 11 GW iken 2022’de 31.5 GW’ı geçmiştir.
Güneş ve rüzgarda da hidroelektrikte ulaşılan başarılı seviyeleri görmeyi umuyor, güneş ve rüzgar gücünde 2030’a kadar 20’şer GW’ın geçilmesini ve sonrada HES, GES ve RES’lerde 50’şer GW’a ulaşılmasını arzuluyoruz. HES’lerde 2023’den itibaren yeni bir ivmelenme bekliyoruz. Daha yapacak çok HES var, ülkemizde HES’ler bitmedi henüz. Türkiye HES kapasite artışında 2023-2035 döneminde de Avrupa’da birinci olacak ve halen 33.4 GW’lık HES’e sahip olan Norveç’i geçecektir.
HES kurulu gücünün 10 yıl içinde 40 000 MW’a ulaşması öngörülüyor. Böylece HES’ler bir süre daha yenilenebilir enerjide en büyük kaynak konumunu sürdürecektir. Ülkemizde HES’lerde nihai hedef 50 000 MW’ın geçilmesidir. HES kurulu gücünde 32 000 MW’a yaklaşılmış olup yeni hedef 20 000 MW’lık HES daha devreye almaktır. Bakanlıklarımız ve EPDK’nın desteğiyle, DSİ’nin öncülüğünde, HES yapımında başarılı yerli şirketler, HES piyasasında yer alan iyi teçhizat ve mühendislik firmalarının da katkısıyla bu güzel hedef gerçekleşecektir.
2021’de barajlara gelen sudaki azalma hidroelektrik üretimi düşürmüştü. Bu yıl su miktarı geçen yıldan daha iyi durumda olup HES'lerden elektrik üretimine muazzam katkı var. Mayıs’ta ülkemizin elektrik üretiminin % 35’ini; Haziran’da % 26’sını ; Temmuz’da % 20’sini ; Ağustos’da % 17.5’ini ; Eylül’de % 14.6’sını HES’ler sağlarken yılın ilk 9 ayında ise ülke elektrik üretiminin % 23’ü HES'lerden geldi. HES'lerin yıllık elektrik üretimi 2021’de 55.69 milyar kWh olmuştu. Bu yıl hidroelektrik üretimi 59 milyar kWh’i geçmiş olup yıl sonunda 70 milyar kWh'i geçmesi beklenilmektedir.
Hidroelektrik enerjiden yılın ilk 9 ayında sağlanan 57.4 milyar kWh’lik elektrik üretimi ülke enerji ithalatının 8.3 milyar $ mertebesinde azalmasını sağlarken diğer değerli yenilenebilir kaynaklarımız güneş, rüzgar ve jeotermalden gelen 46.6 milyar kWh’le birlikte toplam katkı 15.1 milyar $ olmuştur.
Dünya’da ve ülkemizde HES'lerde büyüme hem konvansiyonel ve hemde pompaj depolamalı projelerle devam edecektir. Sürdürülebilir hidroelektrik; temiz enerjiye geçişde ve net sıfır hedeflerini gerçekleştirme yolunda önemli bir role sahiptir.
Dünya’da toplam HES kurulu gücü 2021’de 26 GW artışla (165 GW’ı pompajlı HES olarak) 1360 GW’a ulaşmış olup 2030 yılı hedefi ise 1600 GW’dir. Küresel hidroelektrik üretimi 2020'de 4370 TWh; 2021’de 4252 TWh olup HES’ler dünya elektrik üretiminde % 16 paya sahiptir. Kesintili kaynaklar-güneş ve rüzgar enerjilerini kesintiye uğradığı zamanlarda mükemmel bir şekilde tamamlayan ve elektrik sisteminin güç taleplerindeki düşüşleri ve ani artışları kolayca karşılayan Hidroelektrik Enerji Yenilenebilir Enerji Geleceğinin Anahtarı konumundadır. 1360 GW’a ulaşan hidroelektrik enerjide Çin 391 GW'lık HES gücüyle dünyada 1. olurken 109.4 GW’la Brezilya 2., 101.9 GW’la ABD 3., 82.3 GW’la Kanada 4., 55.7 GW’la Rusya 5., 51.4 GW’la Hindistan 6., 49.9 GW’la Japonya 7., 33.4 GW’la Norveç 8. , 31.56 GW’la Türkiye 9. sırada ve 25.5 GW’la Fransa 10. sırada yer alıyor. Küresel hidroelektrik kapasitesinin 2023 ile 2030 yılları arasında 220 GW artması öngörülüyor. Dünya’da 2020’de 21 GW; 2021’de 26 GW’lık hidroelektrik santral işletmeye alınmış olup 2 yıllık yeni kapasitenin 3 GW’lık kısmını Türkiye sağlamıştır. Pompajlı HES’lerde ilave edilen yeni kapasite ise 2020’de 1.5 GW iken 2021’de 4.7 GW’a yükselmiştir. IEA ve IRENA, küresel ısınmayı 2°C'nin altında tutmak için 2050'ye kadar 850 GW’lık yeni hidroelektrik kapasitesine, sıcaklık artışını 1,5°C'nin altında sınırlayan daha iddialı net sıfır hedefi için ise 1 200 GW'dan fazla ek HES kapasitesine ihtiyaç duyulacağını belirtiyor.
2021’de ve bu yıl doğal gaz ve kömür fiyatlarındaki ciddi değişimler sonucunda enerji maliyetlerinde görülen artışlar ülkelere yenilenebilir kaynakların önemini bir kez daha göstermiştir. Üretimde fosil yakıtlara bağımlılığı azaltmayan ülkelerin enerji ekonomileri bozulmuştur. Enerji emtiaları ve elektrik fiyatlarındaki büyük artışlar enerji arz güvenliğinin ülkeler için ne kadar önemli olduğunu ve enerji arz güvenliği içinde en önemli kaynağın yenilenebilir enerji olduğunu açıkça ortaya koymuştur. Temmuzda yayınlanan Irena’nın yenilenebilir enerji üretim maliyetleri raporunda Irena Genel Direktörü Francesco La Camera'nın “Yenilenebilir enerji bugün açık ara en ucuz enerji şeklidir.'' ifadesi dikkat çekiyor.
Elektrik üretiminde yenilenebilir payı 2019 ve 2020’de % 43.8 ve % 42.4 olurken 2021’de ise yenilenebilir payı 35.8 olmuştu. 2022’de ilk 9 ayda ülke elektrik üretimi 249.4 milyar kWh oldu. Elektrik üretiminde kömür 80.1 milyar kWh/ % 32.1 ; hidroelektrik 57.4 milyar kWh / % 23 ; doğal gaz 55.6 milyar kWh/ % 22.3; güneş + rüzgar +jeotermal+biyokütle 52.5 milyar kWh / % 21’lik pay sahibi olurken üretimde yenilenebilir kaynak toplam payı % 44 oldu. Yenilenebilir kaynaklardan üretim 110 milyar kWh’e ulaşırken, memnuniyet vericidir ki yenilenebilir kaynakların hepsinde elektrik üretimi bu yıl geçen yıldan fazla oldu. Ülke yenilenebilir gücünün 2023’de 60 GW’ı geçmesini, 2040’dan önce 100 GW'a ulaşmasını, sonra da 150 GW'ı görmesini arzuluyoruz.
Elektrik üretiminde yüzer GES’ler!
Elektrik üretiminde yüzer GES’lerin önemli bir paya sahip olması bekleniliyor.: Yüzer GES’ler, mevcut Hidroelektrik Santralların elektrik üretim optimizasyonu ve üretim gelirlerinin artırılması için harika bir çözümdür. Yüzer Güneş santralleri, yağışın az olduğu dönemlerde hidroelektrik santrallerin üretimini artırmaktadır. Suyun doğal soğutma etkisi yüzen PV tesislerinde performans artışı sağlamakta ve bu onları uygun maliyetli bir çözüm haline getirmektedir. DNV’nin Floating Solar raporuna göre küresel yüzer GES kurulu gücü 3 GW'ı aşmış olup 2030’da yüzer GES kurulu gücünün 30 GW’a çıkması; küresel kapasitenin ise 4000 GW olduğu öngörülmektedir. Bu konuda ülkemizde yeni bir düzenleme beklenilmekte olup sadece enerji üretimi amaçlı değil sulama amaçlı barajların gölleri ve göletlerde de yüzer GES tesisi kurulması mümkün olabilecektir. Bu sahada büyük potansiyel mevcuttur. Elektrik üretim sektörünün geleceğinde yüzer GES’lerin önemli bir paya sahip olması bekleniliyor.
Pompajlı HES’ler: Pompajlı HES’ler halen dünyada en büyük kapasiteli enerji depolama yönetimidir. Kesintili kaynakların payının arttığı elektrik sistemlerinde pompalı HES’lere ihtiyaç vardır. Net sıfır hedeflerine ulaşmak ve bu yolda diğer yenilenebilir kaynakları desteklemek için esnek, güvenilir, büyük ölçekli enerji depolama kapasitesine sahip hidroelektrik enerjiye ve pompajlı HES’lere ihtiyaç var. Ülkemizde de pompajlı HES’lerin yapımına biran önce başlanılmalıdır.
DÜNYADA VE ÜLKEMIZDE GELECEK YENILENEBILIR ENERJININ OLACAK: Yenilenebilir enerji kaynakları (düşük işletme maliyetli, uzun ekonomik ömürlü, temiz ve çevre dostu olarak) enerji arz güvenliğinde temel öğe olmuş, enerji temininde öncelik kazanmışlardır. Gelecek yenilenebilir enerjinindir. Dünya’nın yenilenebilir enerji kapasitesinin birkaç yıl içinde 4 000 GW’a yükselmesi bekleniliyor. Hidroelektrikte büyüme biraz hız kesecek olsa da, dünyada HES’ler 2025’de 1 425 GW güçle, 2030‘da 1 500 GW güçle en büyük yenilenebilir kaynak ünvanını sürdürecek.
Yeni enerji yatırımları da yenilenebilir ağırlıklı olmalıdır.: Hibrid GES & RES projelerinin ve yüzer GES’lerin gelişimi hızlanmalıdır. Enerji ithalatına büyük miktarlarda paralar ödenen ülkemizde ekonomi ve enerji arz güvenliği için büyük öneme sahip olan yenilenebilir enerji kaynaklarının (çevreye uyumlu bir şekilde) geliştirilmesi ve bu kapsamda yerli imalatın desteklenmesi ekonomimize büyük katkı sağlayacaktır.
ENERJİ EKONOMİSİ