Türkiye Su Zengini Mi - Su Fakiri Mi?
Türkiye Su Zengini Mi - Su Fakiri Mi?
ANALİZ - ENERJİ EKONOMİSİ
Son günlerin en önemli konusu ve en çok konuşulan konusu, kuraklık. Haklılık payı da var bunda. Çükü; başta İstanbul, Ankara, İzmir olmak üzere Türkiye genelinde gerek elektrik üreten barajlar ve gerekse şehirlere su veren barajlarda (İçme suyu, tarımsal sulama vb) doluluk oranı risk denilecek seviyelere düştü. Şu kadar ki, yaz ortalarında Türkiye toplam elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 40-50 sini karşılayan HES'lerin payı yüzde 10'lara geriledi. Aynı şekilde mesela metropol şehir İstanbul'da barajların doluluk oranı, yüzde 50 üstlerinden yüzde 20'nin altına geriledi. Özetle; ciddi bir kuraklık yaşandı - yaşanıyor ve konu öncelikle konuşulduğu gibi, ilk gündem maddesi olarakta kalmalı.
Türkiye Su Fakiri mi? Türkiye Su Zengini Mi?
Kuraklığı konuşmadan önce 'Türkiye Su Fakiri mi? ya da Türkiye Su Zengini Mi?' sorusunun cevabını vermekte fayda var. Burada 'Su fakiri ne demek ve Su zengini ne demek' sorusunun cevabı verilirse, Türkiye'nin su durumu daha iyi anlaşılacaktır.Su Fakiri: 1 kişinin yılda kullanabileceği su miktarı 1.000 metreküpten (m3) az olması.
Su Azlığı: 1 kişinin yılda kullanabileceği su miktarı 2.000 metreküpten (m3) az olması.
Su Zenginliği: 1 kişinin yılda kullanabileceği su miktarı 8.000 - 10.000 metreküpten (m3) fazla olması (Veriler için kaynak: Devlet Su İşleri).
Buradan Türkiye'nin durumuna bakılırsa; yine DSİ verilerine göre öncelikle bilmekte fayda var, Türkiye su zengini bir ülke değil (Zaman zaman ırmakların, nehirlerin bolluğuna bakılarak 'Su zenginiyiz' yanılgısı yaşanabiliyor). Ve yine Devlet Su İşlerine göre, 'Türkiye Su Azlığı yaşayan bir ülke' (Kişi başı yıllık kullanılabilir su miktarı 1.519 metreküp - m3).
Kuraklık ne olacak?
Bu özet ve önemli bilgilerden sonra, kuraklık konusuna geçersek... Evet, bir kuraklık var. Kamu - Özel hemen hemen her kişi ve kurum bunda hem fikir ve acil önlemlerin alınmasına da vurgu yapıyoarlar. Başta tasarruf olmak üzere, çok sayıda tedbir konuşuluyor.Burada yapılan en büyük hata; 'Barajlardaki su artınca kuraklık yok, barajlardaki su azalınca da kuraklık var' ölçütü. Kısmen bir ölçüt, bu. Ancak kuraklığın tek ölçütü bu değil. Yeraltı suları var, düzenli akar nehirler var. Kışın dağlarda biriken karların varlığı (Yağmur suları, hızlıca denize karıştığından kuraklık açısından farklı değerlendirilmektedirler). Yağmur suyunun düzenli hasadının yapılıp yapılmadığı var. Kuraklık için ancak bütün bu konu başlıkları dikkate alınarak kuraklık değerlendirmesi yapılmalı. Bu durumu İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Öğretim Üyesi ve Afet Uzmanı Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, bir televizyon programında çok güzel izah etti. Prof. Kadıoğlu tv'deki programda, 'Barajlar boşaldı. Kuraklık var. Bu hafta yağmur yağacak. Barajlar doldu. Kuraklık bitti' dar anlatımının yanlışlığına vurgu yaptı. Kadıoğlu'na göre; içme suyundan tarımsal sulamaya ve de tarım ürünü seçiminden sanayinin su kullanımına kadar konu bütün boyutlu ele alınıp, konuşulup çözüm üretilmesi gerekiyor.
Evet kuraklık var
Bu çok önemli bir konu. Mesela suyun büyük bir kısmı geri kalmış teknolojilerle tarımda sulama yoluyla tüketiliyor. Yine son dönemin modası, rastgele tarım ürünü seçip (1-2 girişimcinin kazanç sağlaması) ekim yapılıyor. Bölgenin su potansiyeli, ürünün ülke ekonomisine katkısı (Sadece bir kaç girişimci kazandırıyorsa, bu ülke için ekonomik bir ürün olamaz) ve yine sanayi tesislerinin (Özellikle yeni kurulanlar, OSB'ler vb) kurulumu su planlamasına dahil edilerek inşa edilmeli.Sonuç olarak, evet kuraklık var. Ancak bu konu, sadece barajların doluluk oranına bakılarak değerlendirilecek - çözüme kavuşturulacak bir konu değil. Bu nedenle de, kuraklık konusunun bütün yönleriyle ele alınıp çözüm üretilmesi halinde Su Azlığı yaşayan Türkiye, kuraklık sorunundan kurtulabilir.
Su Fakirliği - Su Azlığı - Su Zenginliği*
Fakirlik.............................: 1.000 m3'den az suAzlık.................................: 2.000 m3'den az su
Zenginlik..........................: 8.000-10.000 m3 su
*Kişi başı - Yıllık Su Miktarı: