Türkiye ilk kez ne zaman doğal gaz kullanmaya başladı?
Türkiye, ilk doğal gaz kullanma ya ne zaman başladı? İlk doğal gazı hangi il kullandı? Türkiye ne kadar doğal gaz tüketiyor? Türkiye ve Avrupa doğal gaz fiyatları.
İlk doğal gaz kullanımı 1987 yılında başladı
Türkiye’de doğal ilk kez, 1987 yılında kullanılmaya başladı. İlk doğal gaz alım anlaşması ise Türkiye Cumhuriyeti ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) ile yapıldı (1986 yılı). İki ülke arasındaki doğalgaz alım anlaşması, iki ülkenin milli şirketleri olan BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ) ile Gazprom arasında yapıldı ve fiili gaz ithalatı 1987 yılında başlamış oldu. Ve ilk doğal gaz, Rusya’dan Ukrayna – Bulgaristan hattı üzerinden gelen doğal gaz boru hattı ile alınmaya başlandı. Şehirlerde ilk doğal gaz kullanan il ise, İstanbul oldu. İstanbul’a gaz dağıtımı İGDAŞ (İstanbul Gaz Dağıtım San. Ve Tic. AŞ) yaptı (Kuruluş, Aralık 1986). İstanbul’da ilk doğal gaz kullanımı ise, dağıtım şebekesinin tamamlanması ile Ocak 1992 yılında Kadıköy ile başladı. İstanbul’un ilk doğal gaz kullanan şehir olmasının nedeni ise, şehirde yaşanan fosil kaynaklı (Kömür, petrol vb) aşırı hava kirliliğini azaltmak oldu.
En fazla doğal gazı 'konutlar - elektrik santralleri ve sanayi' tüketiyor
İstanbul’un doğal gaz kullanmaya başlaması ile, hava kirliliğini önlemekte alınan olumlu sonuçlar, gaz kullanımının yaygınlaşmasına neden oldu. Daha sonraki süreçte başta Ankara ve İzmir olmak üzere doğal gaz hızla diğer şehirlere de yaygınlaşmaya başladı. Özellikle 2001 yılında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)’nın kurulması ile doğal gaz kullanımı Türkiye’de çok hızlı yaygınlaştı. Doğal gazın EPDK sonrası yaygınlaşması sadece konutlarda ısınma ve şehirlerde hava kirliliğini önleme amaçlı değil, bunun yanında elektrik ve sanayi de doğal gaz kullanımı hızlı bir şekilde yaygınlaştı. Özellikle hızla kurulan doğal gaz çevrim santralleri, bir dönem Türkiye elektrik ihtiyacının yaklaşık yarısını karşılar duruma geldi. Bu durum ise, elektrik sektöründe doğal gaz tüketimini rekor miktarlarda artıtrdı. Doğal gaz tüketimindeki bu hızlı artışlar, Türkiye’nin yeni doğal gaz anlaşmaları yapmasına neden oldu. Ve Türkiye boru gazı yanında LNG (Sıvılaştırılmış Doğal gaz) ithalatı da yapar hale geldi. Son yıllarda ise FSRU gaz alımı da ithalatı yapılmaya başlandı. Bugün itibariyle Türkiye’nin tamamında doğal gaz kullanılıyor. Gaz kullanımı, ısınmanın yanında ağırlıklı olarak elektrik üretimi için öne çıkıyor. Sanayi sektörü ise, en fazla doğal gaz tüketilen sektör konumunda.FSRU nedir - FSRU ne demek?
- Rakamlarla Türkiye doğal gaz sektörü
| İthalat Lisansı | 18 (Adet) |
| İthalat Lisansı (Spot) | 52 (Adet) |
| İletim Lisansı (Boru) | 1 (Adet) |
| Depolama Lisansı (LNG) | 4 (Adet) |
| Depolama Lisansı (Yeraltı) | 4 (Adet) |
| Dağıtım Lisansı | 72 (Adet) |
| Toplam Doğal Gaz İthalatı | 48.1 (Milyar Merteküp) |
| Toplam Doğal Gaz Üretimi | 441 (Milyon Metreküp) |
| Toplam İhracat | 577 (Milyon Metreküp |
| Toplam Doğal Gaz Tüketimi | (48,2 Milyar Metreküp) |
Toplam 18 milyon doğal gaz abonesi var
Türkiye’de Eylül 2021 sonu itibariyle toplam 18 milyon doğal gaz abonesi var (Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği - GAZBİR, Eylül 2021 Doğal Gaz Sektör Raporu). 81 il doğal gaz kullanırken, doğal gaz 3 sektörde yoğun olarak tüketiliyor. Doğal gaz kullanımında 1. Konutlar, 2. Elektrik santralleri ve 3. sırada da Sanayi sektörü yer alıyor. Türkiye’de doğal gaz ulaşım sektöründe kullanılsa da (CNG - Sıkıştırılmış Doğal Gaz), diğer sektörler gibi ulaşım sektöründe yoğun bir kullanım henüz sağlanamamıştır.Türkiye yıllık 48,2 milyar metreküp doğal gaz tüketiyor
Türkiye toplam doğal gaz tüketimi ise yıllık 48,2 milyar metreküp. Ülke içi toplam doğal gaz hat uzunluğu 14 bin 924 kilometre (km). Toplam doğal gaz ithalatı 48,1 milyar metreküp, toıplam doğal gaz üretimi 441,2 milyın metreküp ve toplam doğal gaz ihracatı da 577,5 milyon metreküp (2020 Yılı verileri, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu - EPDK, Doğal Gaz Sektör Raporu 2020).Türkiye -ve Avrupa Doğal Gaz Fiyatları
Türkiye - Ankara, Avrupa Başkentleri arasında doğal gazı en ucuz kullanan ülkeler sıralamasında 1. en ucuz ülke-Başkent konumunda. GAZBİR verilerine göre (Eylül 2021), Ankara 2,11 centEuro/kwh birim fiyat ile en ucuz doğal gaz kullanan başkent. Ankara'yı 2. sırada Kiev 2,42 centEuro/kwh birim fiyat ile izliyor. 3. sırada olan Budapeşte'nin birim fiyatı ise 3,26 centEuro/kwh.
Avrupa'da en pahalı doğal gazı Stokholm kullanıyor. Stokholm'de gazın fiyatı 13,84 centEuro/kwh. Kopenhag 11,96 centEuro/kwh birim fiyat ile en pahalı ikinci başkent. Ve Amsterdam 11,54 centEuro/kwh birim fiyat ile de en pahalı 3 başkent konumunda.
Avrupa başkentlerinde konutlarda lkullanılan doğal gaz birim fiyat ayrıntıları için aşağıdaki tabloya bakınız.
Kaynak: GAZBİR (Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği, Eylül 2021).