'Sıfır ENERJİ Binalar' ve merak edilenler!
Soru - Sıfır Enerji Binalar, en önemli konu başlıklarından birisi maliyet. Maliyetler nasıl iyileştirilebilir?
Cevap - 'Öncelikle toplum olarak bakış açımızı değiştirmemiz gerekiyor. Nicelikten çok nitelik ön planda olmalı. Biz evimizde altın musluk mu görmek istiyoruz? O günün modası olduğu iddia edilen mobilyaları mı kullanmak istiyoruz? Yoksa hastalanmadığımız, huzur bulduğumuz, komşumuz 100 TL öderken bizim 5 TL ödediğimiz faturaları olan bir binada mı yaşamayı tercih ediyoruz? Bunlara karar verdikten sonra yapılacak inşaatların bütçesi ile istediğimiz gibi oynama şansımız mevcut. Doğru ve bilinçli bir müteahhit, doğru ve bilinçli tasarımcılar, işini hissederek, neyi neden yaptığını bilerek hareket eden ustalar ve kalfalar zaten bizlere çok büyük tasarruflar sağlayacaklardır süreçte.'
AYRINTILAR
İşte, 'SIFIR ENERJİ BİNALAR' ve merak edilenler
ZeroBuild Türkiye’21 Genel Sekreteri Yasemin Somuncu'nun değerlendirmesi.
ZeroBuild Türkiye’21 nedir? Ne zamandan beri, hangi amaçla düzenleniyor?
Tüketilen enerjinin büyük kısmının ithal edildiği, enerji tasarrufunun her geçen gün daha iyi anlaşıldığı ülkemizde, sadece binalarda kullanmak için her sene yaklaşık 15 milyar dolar enerji ithal ediyoruz. Enerji verimliliğinin arttırılması, fosil yakıt kullanımının minimuma indirilmesi ve aynı anda yenilenebilir enerji kaynaklarına odaklanılması herkesin gündeminde. Dünyada birçok başarılı örneği bulunan ve aynı zamanda birçok ülkenin de eylem planlarında yer alan Sıfır Enerji Binalara dönüşüm ile ilgili Türkiye’de kamuoyunu harekete geçirmek üzere tamamı ile gönüllülerden oluşan geniş bir kadro ile faaliyet gösteren forum, bu yıl ikinci defa gerçekleşiyor. Çok kısa bir geçmişi olan ZeroBuild Türkiye, gerçekleştiği ilk yıl olan 2020’de ulaşılan ağ sayısını iki katına çıkartarak daha geniş kitlelere, mesleklere ve yaş gruplarına ulaştı.
ZeroBuild Türkiye’21 ile hedefimiz, enerji tasarrufunda büyük önemi olan Sıfır Enerji Binalar konusunda gerçekleştirilmiş örnekleri paylaşarak, uygulamaların her boyutta günlük hayatın olağan akışına dahil edilmesi, farkındalığın yaygınlaşması ve kamuoyunun dikkatini çekmeyi amaçlıyoruz. Dünya örneklerinin paylaşımı ile tüm paydaşlara bir yol haritası sunabilmenin ötesinde ülkemizin sahip olduğu mimarlık-mühendislik-finans bilgisi ve üretim-sanayi kabiliyetleri ile Sıfır Enerji Binalar’a ulaşmanın aslında hiç de zor olmadığını bu yıl tekrar vurgulamak.
22-26 Eylül tarihlerinde düzenlenecek ZeroBuild Türkiye’21’de hangi konular işlenecek?
“Hemen Şimdi Harekete Geç!” sloganı ile gerçekleştireceğimiz ZeroBuild Türkiye’21’de Sıfır Enerji Binalar, 35 ülkeden 110 fikir önderi tarafından ve her biri Birleşmiş Milletler tarafından 2030 yılı için belirlenen “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları”na referans veren 30 oturumda hayata geçirilecek. ZeroBuild Türkiye’21 ile enerji verimliliğinde ve emisyon salınımının azaltılmasında büyük önemi olan Sıfır Enerji Binalar konusunda farklı iklim koşullarında gerçekleştirilmiş örnekleri paylaşarak, uygulamaların her boyutta günlük hayatın olağan akışına dahil edilmesi, farkındalığın daha da yaygınlaşması ve kamuoyunun dikkatini çekerek hızla gereken tedbirlerin alınmasının sağlanmasını amaçlıyoruz. Dünya örneklerinin paylaşımı ile tüm paydaşlara bir yol haritası sunabilmenin ötesinde ülkemizin sahip olduğu mimarlık-mühendislik-finans bilgisi ve üretim-sanayi kabiliyetleri ile Sıfır Enerji Binalar’a ulaşmanın aslında hiç de zor olmadığını bu yıl tekrar vurgulayacağız. Açılış oturumuna sıfır enerji binaların sürdürülebilir kalkınmadaki rolü ile başlanacak olan ZeroBuild Türkiye’21’e bakanlıklar düzeyinde konuşmacı katılımı sağlanacak. Enerji verimliliği finansmanı konusunda oturumun konuşmacıları olan finans kurumlarının görüşleri ve TurSEFF değerlendirmeleri konu edilecek.
Forum kapsamında enerji verimliliğinde büyük önem taşıyan Sıfır Enerji Binalar konusu tüm ana ve yan sektörleri de kapsayacak şekilde her açıdan ele alınacak, gerçekleştirilmiş iyi örnekleri masaya yatırılırken, uygulamaların her boyutta günlük hayatın olağan akışına dahil edilmesi ve mevzuatta en gerçekçi ve günün koşullarına göre yer alması için konuya dair her sektörden fikir önderleri bilgilerini paylaşacak.
Sıfır Enerji Bina
Yüzde 100 Sıfır Enerji Binalara dönüşümü desteklemek amacıyla kamu, özel sektör, akademisyenler, gazeteciler, inşaat malzemesi üreticileri, sivil toplum kuruluşları, üniversite öğrencileri, mimarlar, mühendisler, konut sakinleri, çevre gönüllüleri gibi birçok farklı kitleyi buluşturacak.
ZeroBuild Türkiye’21’de “Sıfır Enerji Binaların Sürdürülebilir Kalkınmadaki Rolü” başlığı ile açılış oturumu 22 Eylül’de gerçekleşecek olup, Yeşil Tedarik Stratejileri, AB standartlarına uyum, Yeşil Mutabakat ve Türkiye’ye etkileri konularında; etkinliğin ikinci gününde enerji verimliliği finansmanı, bina ve malzeme sertifikasyon sistemleri, binalara entegre fotovoltaikler, ölçme ve doğrulama konularında uzmanların bilgi paylaşımlarıyla devam edecek. Etkinliğin 3. günü olan SEPEV Günü, 24 Eylül’de Sıfır Enerji ve Pasif Ev Derneği (SEPEV) ile ortak gerçekleştirilecek olup, dünyadan ve Türkiye’den sertifikalandırılmış veya sertifikalandırılmak üzere olan somut farklı bina tipolojileri masaya yatırılacak.
Forumun 4. günü ise “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları”ının 3. maddesi “Sağlıklı ve Kaliteli Yaşam”a, 4. maddesi “Nitelikli Eğitim”e, 7. maddesi “Erişilebilir ve Temiz Enerji”ye ve 11. maddesi “Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar”a hizmet edecek. ZeroBuild Akademi başlığında T.C. Milli Eğitim Bakanlığı ile “1000 Okul Projesi” kapsamında ortaklaşa gerçekleştirilecek günün açılış konuşmasını, M.E.B. Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü Sosyal Ortaklar ve Projeler Daire Başkanı Sayın Serkan Gür yapacak ve çok değerli uzman akademisyenlerin katılımıyla mesleki ve teknik lise öğretmenlerine Sıfır Enerji Binalar özelinde güncel bilgiler aktarılacak, Sıfır Enerji Binalar’a ve yerleşkelere hızla ulaşmak üzere yöntemler paylaşılacak. Sayın mesleki ve teknik lise öğretmenlerimizin bu çok değerli bilgileri öğrencilerine aktarmaları, bu yılki forumumuzun en önemli kazançlarından biri olacaktır.
Bu yıl forumumuzda gençler de bizlerle. Forumun son günü gerçekleşecek büyük kapanış oturumunda ZeroBuild Üniversiteler Ağı’nı temsilen gençler değerlendirmelerde bulunacaklar ve İKLİMDER’in öncülüğü ve EYODER’in desteğiyle Türkiye çapında geniş katılımlı bir kampanyayı başlatacaklar. Kampanyanın devam ettiği süreçte bizleri destekleyen çok değerli sivil toplum kuruluşlarının da dahil olacağını umuyoruz. İMSAD, İZODER ve MÜKAD bu çalışmaya süreç boyunca destek niyetlerini ilettiler bile.
Sıfır Enerji Bina uygulamalarının hızlanması için neler yapılmalı?
Avrupa Birliği’nde 1 Ocak 2021 itibariyle ‘Sıfır Enerji Binalar’a dönüşüm zorunlu hale gelmişti. Yeşil Mutabakat ile birlikte Sıfır Enerji Binalar ve ötesinde Sıfır Karbon Binalar bütün dünyada ulaşılacak hedefler olarak ortaya konmaya başlandı. Devletler ve uluslararası kuruluşlar hızla bu doğrultuda çalışmalarını şekillendiriyorlar. Dolayısıyla önümüzde birçok örnek mevcut. İklim krizinin sonucu olan devasa ölçekte orman yangınları, son günlerde ormanlarımızı, hayvanlarımızı, evlerimizi, doğup büyüdüğümüz yerlerimizi bizlerden hızla koparmaya başladı. Bu acıları daha fazla yaşamamak üzere hızla bizim de yürürlükte olan kanun ve yönetmeliklerimizde Sıfır Enerji Binalar’a dönüşümün zorunlu hale gelmesini bekliyoruz. Bir yandan ulusal, bir yandan da yerel yönetimlerin izleyecekleri yol haritaları var. Artık bunları uygulamak ve kontrol mekanizmalarını hayata geçirmek çok önemli.
Türkiye’deki binalarda enerji performansı iyileştirme politikaları kapsamında T. C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 20 Aralık 2020 tarihinde Neredeyse Sıfır Enerjili Binalar (NSEB) için Rehber Kitap yayınlanmıştı. ZeroBuild Türkiye’21 ile yürürlükteki kanunları göz önüne alarak, önemli olan NSEB rehberinde yapılan tanımlamaların bir adım ötesine uzanarak Sıfır Enerji Binalar kavramına dikkatleri çekmenin yanı sıra, Avrupa Birliği’nde 1 Ocak 2021 itibariyle zorunlu hale getirilen Sıfır Enerji Binalar’a dönüşümün ülke gündeminde yer almasının ötesinde, uygulanması için Türkiye ve dünya kanaat önderleri ile birlikte kentsel dönüşümde yapılan yeni binalarda yeni yol haritaları kapsamında konuyu hem ulusal ölçekte, hem de yerel ölçekte her açıdan ele alacağız.
Türkiye’de her beş yılda bir belediyeler beş yıllık stratejik planlamalarını hazırlarlar. Beş yıllık stratejik planlar, seçimleri takip eden ilk altı ayda hazırlanır ve altıncı ayın hemen ardından uygulanmaya başlanır. Stratejik planlar hazırlanırken Sıfır Enerji Binalar ve Mahalleler ile ilgili kodların ve standartların stratejik planlamalara dâhil edilmesi ve uygulanması rahatlıkla sağlanabilir. Her bir belediyenin meclisinde il bazlı veya ilçe bazlı onaylanacak kararlar ile hızla hayata geçirilebilir. Türkiye’nin iklim şartları göz önüne alındığında güney cephelerde dayanıklı panjurlar kullanılarak güneş ışınlarının camlardan içeri girmesi önlenebileceği gibi, yeni yapılan binalarda yeşil çatı uygulamaları ve çatılarda kullanılmak üzere yenilenebilir enerji teknolojileri zorunlu hale getirilebilir. Bu zorunluluklar için imar mevzuatlarında gerçekleştirilecek iyileştirmeler sayesinde, vatandaşların projelendirme ve ruhsatlandırma sürecinde kottan kazanmaya çalışma, Taban Alanı Kat Sayısı (TAKS), Kat Alanı Kat Sayısı (KAKS) verilerini azami mekân kazanmaya çalışmak yerine, binalarını yönlendirmelerden başlamak üzere, Sıfır Enerji Binalara evriltmeye yönleneceklerdir. Ayrıca, yenilenebilir enerji kaynaklarından enerji üretiminde belediyelerin önemli yetkileri bulunmaktadır. Sıfır Enerji Binaların yenilenebilir enerji kaynakları ile entegre yapısı nedeniyle elektriğini yenilenebilir enerji kaynaklarından üretmek isteyen tüketiciler için belediyelerce talep edilen bürokratik işlemlerin azaltılması ve kolaylaştırılması da belediyelerin ellerindedir.
Sıfır Enerji Binalar, en önemli konu başlıklarından birisi maliyet. Maliyetler nasıl iyileştirilebilir?
Öncelikle toplum olarak bakış açımızı değiştirmemiz gerekiyor. Nicelikten çok nitelik ön planda olmalı. Biz evimizde altın musluk mu görmek istiyoruz? O günün modası olduğu iddia edilen mobilyaları mı kullanmak istiyoruz? Yoksa hastalanmadığımız, huzur bulduğumuz, komşumuz 100 TL öderken bizim 5 TL ödediğimiz faturaları olan bir binada mı yaşamayı tercih ediyoruz? Bunlara karar verdikten sonra yapılacak inşaatların bütçesi ile istediğimiz gibi oynama şansımız mevcut. Doğru ve bilinçli bir müteahhit, doğru ve bilinçli tasarımcılar, işini hissederek, neyi neden yaptığını bilerek hareket eden ustalar ve kalfalar zaten bizlere çok büyük tasarruflar sağlayacaklardır süreçte.
Malzeme üreten firmalarımız da uluslararası geçerliliği olan malzeme sertifika sistemlerini kullanmaya başladıkça, bizler de ithal malzeme yerine yerli malzeme tercih edeceğimizden, malzeme fiyatları da zaten olması gereken rakamlara inecektir. Bilinçli ve bilgi odaklı bir toplumda talebi son kullanıcılar yaratır, bu nutulmaması gereken bir detay.
Kamu - Özel, Sıfır Enerji bina uygulamaları için kısa - orta - uzun vade faydalar?
Kamu binaları ve özel binalar arasındaki en büyük fark, birisinde enerji faturalarını devlet- dolaylı olarak bizler – öderken, özel binalarda kullananlar/yaşayanlar doğrudan enerji faturalarını öderler. Bu da kullanıcıların binalardaki davranış kalıplarını etkileyebilmektedir. Örneğin soğuk bir kış günü bir ofis binasında kaloriferler çalıştırılırken, pencerelerin açılması çok sık rastlanılan bir davranış kalıbıdır veya elektrik faturası ödenmeyen bir binada TV açık iken binadan uzun süre ayrılınması veya ışıklar açık iken uyunması, sık rastlanılan davranış kalıplarıdır. Bunlar gibi birçok örnekten dolayı, ister kamu, ister özel binalar olsun, sıfır enerji binalara dönüşümün hem yatırım geri dönüşü açısından, hem salınan tehlikeli gazlar açısından hızla gerçekleştirilmesi en mantıklı ve en ucuz çözümdür. Türkiye son yirmi yılda sadece fosil yakıt ithalatına 662 milyar dolar harcadı. Bunun yanında, herhangi bir enerji verimliliği beyanı, iç ortam kalitesi performansına dayalı standartlarla ilişkili değilse anlamsızdır. Sıfır enerji binalar, kullanıcılarının sağlığını, uykusunu, konforunu ve performansını iyileştirmeye yardımcı olurlar. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre: "Sağlık, yalnızca hastalık veya sakatlığın olmaması değil, tam bir fiziksel, zihinsel ve sosyal iyilik halidir."
Eurostat'a göre, 2018 yılında 507 milyon Avrupa vatandaşı zamanlarının %80-90'ını kapalı alanda geçirdiler. Düşük iç ortam kalitesi olan binaların maliyetinin yüksek olduğu istatistiklerle kanıtlanmıştır. 2016 yılında yapılan bir çalışmaya göre ABD'de yıllık devamsızlık oranı özel sektörde %3, kamu sektöründe %4 olarak gerçekleşmiştir. 2014 yılında yapılan bir çalışmaya göre zayıf ruh sağlığından dolayı oluşan devamsızlıklar sırasında üretkenlik ve işe alım kaybı Birleşik Krallık'taki işverenlere yılda 30 milyar GBP'ye mal olmaktadır. Avrupa’daki konutların yaklaşık %30'unda nem sorunları yaşandığı ve bunun sonucunda bina kullanıcılarının ısı stresi ve sağlık sorunlarına maruz kaldıkları tahmin edilmektedir. Tüm AB konut kullanıcılarının yaklaşık %6'sı (13 milyon kişi) gün ışığından yoksun olduğunu bildirirken, tüm AB konut kullanıcılarının yaklaşık %19'u (41 milyon kişi), konutlarının yaz aylarında rahat bir şekilde serin olmadığını bildirmişlerdir. Pandemi ile beraber tıbbın, yapı biliminin ve iş dünyasının bir arada çalışmaya başlaması ile uzun yıllardır bilinen, bilimsel çalışmalar ve yoğun saha çalışmaları sonucunda oluşturulmuş standartlar ile yapılan binalar nihayet hak ettikleri ilgiyi görmeye başladılar. Sıfır enerji binalar, kısa ve orta vadede sağlıklı yaşam sunarken, orta vadede %95’lere kadar enerji tasarrufu sağlayacaklar ve uzun vadede de karbon nötr bir geleceği ellerimizden kaçırmamamızı sağlayacaklardır, ister özel sektörde, ister kamuda binalar olsun.
Özel Haber - Enerji Ekonomisi