Karadeniz'de yaşanan heyelanlar: İŞTE YAPILMASI GEREKENLER!
Karadeniz'de yaşanan heyelanlar: İŞTE YAPILMASI GEREKENLER!
(Prof. Dr. Aydın Tüfekçioğlu – Ekolog, Toprak ve Doğa Bilimci)
1. ‘Bölgemiz Türkiye’de en kısa sürede en şiddetli yağışları alır. Hopa’da 1988 yılında 5 dakikada ilçeye 50.5 kg yağış düşmüştür. Bunun anlamı siz 1 m2 alana 5 dakikada 10 kg lık tenekelerle 5 teneke su döküyorsunuzdur.’
2. ‘Oluşan sel toprak heyelanları ile desteklenirse suyun kaldırma gücü ve hızı arttığından tahrip gücü yükselir.’
4. ‘Büyük kayalar dere kenarındaki şevleri, istinat duvarlarını ve evleri yıkmaya başlar.’
5. ‘Eğimin azaldığı ve yatağın genişlediği yerlerde taşınan malzemenin büyük olanları suyun hızı ve yüksekliği düştüğünden kaldırma kuvveti de düştüğü için çökmeye başlar ve dere yatak değiştirmek zorunda olduğundan dere kenarındaki yerleşimlere doğru akar ve çok ciddi zarar verir.’
6. ‘Bunun olmaması için dere yataklarının daraltılmaması, kıvrımlarının düzletilmemesi ve dere yataklarının yakınlarında yerleşimlerin olmaması gerekir.’
7. ‘Yörede incelediğimiz heyelanlarda ormanlık, çaylık ve fındıklık alanlarda da heyelan vardır. Ancak çaylık alanlarda heyelan daha fazladır. Vatandaşların evlerini yaparken toprağın sığ ve anakayanın yüzeyde ve sağlam olduğu yerleri seçmelidirler.’
8. ‘Derin ve killi toprağa sahip yüksek eğimli çaylık alanların altında ev kurmamaları gerekmektedir. Bu arazilerin uzun süreli kurak devrelerden sonra gelen şiddetli yağışlarda akmaları yüksek ihtimaldir.’
9. ‘Saçak ve yol sularının uygun kanallar ile derelere aktarılması çok önemlidir. Bu sular tıkalı kanallardan ötürü tarlalara düşerse heyelana neden olabilirler.’
10. ‘Dere yatakları istinat duvarları ile daraltılmamalıdır.’
11. ‘Karayolları sahil yolunun altında sel durumunda drenaj sağlaması için alternatif su geçişleri yapmalıdır. Mevcut geçitler taş veya ağaçla tıkanınca her tarafı su basıyor. Bir kısmı da dar olduğundan genişletilmelidir.’
12. ‘Yöredeki ilçe yerleşimlerinin çoğunluğu derelerin taşıdığı alüvyon düzlüklerinde olduğundan 1.5-2 m yüksekliğinde su basma katı binalarda olmalıdır.
13. Çaylıkların içinde elma, armut, kestane gibi derin kök yapan ağaçlar dikilerek yamaç stabilitesine katkı sunulmalıdır. Çay kökleri yan kökler bakımından zayıf olup heyelana karşı çok koruyucu değildir.’
14. ‘İklim değişimi ile yörenin daha fazla yağış alacağı beklendiğinden (200-400mm artış) vatandaşlarımıza konunun önemi anlatılmalı ve bilinçlenme sağlanmalıdır (Kaynak: Dalfez ve ark. 2007).’
KARADENİZ’DE SEL VE HEYELAN!
Önceki gün Karadeniz Bölgesi’nde (Trabzon – Artvin – Rize) yağan kuvvetli yağmur, özellikle Trabzon’un Of ve Hayrat ilçelerinde etkili oldu. Çok sayıda mahalle ve köyde heyelan oldu. Bir vatandaş hayatını kayıp etti.
Peki, Karadeniz’de heyelanlar neden oluyor?, Sular – dev kayaları nasıl taşıyor?, ne yapmalı?.
Ekolog, Toprak ve Doğa Bilimci Prof. Dr. Aydın Tüfekçioğlu, ‘Karadeniz sahil yörelerimizdeki seller ve önerilerim’ başlığıyla bu önemli konuya açıklık getirdi. Prof. Dr. Tüfekçioğlu, bu önemli bilgi paylaşımlarını sosyal medya hesabı üzerinden yaptı.
( https://tuketicitv.com/karadenizliler-bu-haberi-mutlaka-okumalisiniz/ )
Enerji Ekonomisi