Elektrikte zor dönem: Su ve Petrol
Elektrikte zor dönem: Su ve Petrol
ANALİZ - ENERJİ EKONOMİSİ
Türkiye, günlük yaklaşık 800-900 milyon kWh (Kilowatsaat) civarı elektrik tüketiyor (Hafta içi tüketimi). Tüketilen elektrik; hidroelektrik santraller (Barajlı - Akarsu HES'ler), kömür santralleri (İthal - yerli) ve yenilenebilir enerji kaynakları (Rüzgar, güneş, jeotermal vb) santrallerde üretiliyor. Ayrıca Türkiye'nin düşük miktarda elektrik ithalat ve ihracatı söz konusu.
Kuraklık -Su - Elektrik
Türkiye yaz ortalarında, toplam elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 40-50'sini HES'lerde üretti. Barajların doluluk oranı, bunda etkili oldu. Ancak, yaz itibariyle başlayan ve halen devam eden yağışsız havalar, barajlardaki suyun azalmasına neden oldu (Kuraklık). Ve bugün için HES'lerin toplam elektrik üretimindeki payı yüzde 10-15'lere geriledi.
HES'lerde üretim, hem yerli kaynak olması açısından çok önemli ve hemde birim üretim maliyetinin düşük olması bakımından çok önemli (Elektrik fiyatlarının ucuzlaması). Ancak, son günlerde kuraklık nedeniyle HES'lerde elektrik üretiminin azalması, elektrik açısından zor bir süreç başlattı.
Petrol - Doğal gaz - Elektrik
Türkiye, geçmiş yıllarda toplam elektrik üretiminin yuklaşık yüzde 50-55'ini doğal gaz çevrim santrallerinde ürertyordu. Doğal gazla üretimin iki riskli zor yönü var: Birincisi, ithal kaynak ve ikincisi de gaz fiyatları ham petrol fiyatlarına bağlı. Petrol fiyatlarının arttığı dönemlerde (Ki, bu günlerde ham petrolün varil fiyatı 60 dolara yaklaşıyor) gaz fiyatları da bundan etkileniyor. Ve elektrik birim üretim maliyeti de artıyor (Böylece, elektriğe zam baskısı oluşuyor). Avantajı ise, Tütrkiye'de doğal gaz üretim santralleri altyapısı tamamlanmış durumda. Bu nedenle de çok hızlı işletmeye alınabiliyorlar.
2021 ve Elektrik Üretimi
Yeni yıla Türkiye, elektrik sektörü açısından bir tarafta kuraklık ve diğer yanda artan petrol fiyatlarıyla girdi. Kuraklık, HES'lerde elektrik üretimini olumsuz etkiliyor. Petroldeki artış ise, HES'lerin üretim azalmasıyla ortaya çıkan üretim açığının doğal gaz santralleriyle karşılanmaya başlanması. Bu ise, artan petrol fiyatlarına paralel, elektrik birim üretim maliyetlerinin de artması anlamına geliyor. Bu nedenle, 2021 yılı elektrik üretim sektörü ve tüketiciler açısından zor bir yıl olacağa benziyor.
Yılın bundan sonraki kış döneminde, yeterince yağmur - kar yağarsa, bu zor dönemin zorluğu hafifleyecek. Aksi durumda, yani kuraklık artarsa elektrik açısından yaşanan zorluk daha da karmaşıklaşacak.
Ancak; her iki durumda da, elektrik üretimi bakımından 'yetersizlik ya da kesinti' gibi bir risk gözükmüyor. Çünkü, Türkiye'nin elektrikte toplam kurulu gücü 90 bin MW'nin (Megawat) üzerinde. Buda, elektrik arz - talep dengesi bakımında yeterli bir kurulu güç anlamına geliyor.
Önemli olan ise, elektriğin mümkün olduğunca yerli kaynaklardan ve ucuz sağlanması. Elektrikte yaşanabilecek muhtemel zorlukta, tam bu noktada ortaya çıkıyor.
Kaynaklara Göre Elektrik Üretimi:
Kaynak Pay (Yüzde)HES - Barajlı 9
HES- Akarsu 2
Doğal Gaz 27
Kömür (İthal) 22
Kömür (Linyit) 16
Rüzgar 12
Jeotermal 4
Güneş 3
Biyokütle 2
Kaynak: Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) Yük Tevzi Bilgi Sistemi (YTBS). 10 Ocak 2021.