Bedava petrol yok: Ucuz petrol var - ANALİZ
Bedava petrol yok...
ANALİZ - ENERJİ EKONOMİSİ
Yeni haber ve gündem: 'Petrol fiyatları çakıldı. Eksi fiyatlar veriliyor.' Tabi, konu petrol olunca ve de fiyat bedavanın da altında olunca, kamuoyu yoğun ilgi gösterdi bu haberlere. Dün akşam ve bugün TV'ler, internet haber siteleri bu yönde haberler vermeye devam etti - ediyor.
BEDAVA PETROL YOK
Öncelikle belirtmekte fayda var, dün ve şuan (Tahmin, gelecekte) bedava petrol diye bir şey söz konusu değil. Konuşulan eksi fiyatlı petrol ise Amerikan (ABD) piyasaları kaynaklı, basit anlatımla sanal piyasa fiyatları. Bir diğer ifadeyle, uluslararası petrol ticaretine konu -yani fiziki piyasalara konu- eksi fiyatla veya zararına veya bedavaya petrol satışı diye bir durum söz konusu değil. Tabi, televizyonlarda haber olunca ve bazı uzmanlarda bu haberleri destekleyen açıklamalar yapınca, konu ister istemez gündeme oturdu.
PETROLÜN VARİL FİYATI 22 DOLAR civarı
Halen uluslararası piyasalarda kabul gören brent türü petrolün varil fiyatı, 22 dolar civarlarında işlem görüyor. Yani; Türkiye'nin ithal ettiği petrolün varil fiyatı, bu (Fiyatlar, ikili alım - satım anlaşmalarına göre aşağı - yukarı oynayabiliyor). Yani, Türkiye ve diğer ülkelerin aldığı petrolün (brent) fiyatları, 22 dolar rakamlarında. Durum, bu. Aksi halde, eksi fiyatla petrol varsa petrol ithal eden ülkeler hemen gidip alsın (Sadece nakliye maliyeti olacaktır). Vatandaşlarda ucuz benzin - motorin fiyatının mutluluğunu yaşasın. Ama böyle bir durum yok.
Bu nedenle de uzmanlar; konuları makro boyutta anlatırken, mikro boyutta da tüketicilerin (Uzman olmayanların) varlığını dikkate alarak anlaşılır anlatım yapmalılar.
BEDAVA PETROL YOK AMA UCUZ PETROL VAR
Fakat, uluslararası piyasalarda ham petrol fiyatları geçen yıl sonları ve bu yıl itibariyle çok ciddi dalgalanmalar yaşıyor. ABD - İran siyasi krizi, Suudi Arabistan petrol şirketi Aramco'nun petrol üretim tesislerine yapılan terörist saldırılar ve Koronavirüs öncesi ABD - ÇİN arasında yaşanan ekonomik gerginlikler ham petrol fiyatlarını 60-70 dolar rakamlarına çıkardı. Bu artış piyasalarda cidddi endişelere neden olurken, bir anda ham petrol fiyatları düşüşe geçti. Ve şu an ham petrolün varil fiyatı 22 dolar rakamlarında. Bu, çok düşük bir rakam (Ki, tahminlere göre fiyatlar daha da düşebileceği yönünde). Bu durumda bedava olmasada (bedavaya yakın da denilebilir), piyasalarda artık çok ucuz petrol var. Ve bu durum, Türkiye gibi ham petrolünün tamamına yakınını ithalat yoluyla karşılayan ülkeler için büyük avantaj. Dış ticaret açığının kapanması için büyük fırsat (Çünkü, dış ticarette en önemli kalemlerden birisi enerji).
KORONAVİRÜS EKONOMİLERİ - PETROLÜ VURDU
Peki; uluslararası piyasalarda ham petrol varil fiyatları artacak denirken bir anda rekor düşüşler, niye?. En önemli neden, Çin'de ortaya çıkan koronavirüs salgını. Salgın önce Çin ekonomisini ve sonra da Türkiye dahil dünya ekonomilerini durdu. Salgını durdurmak için insanlar daha çok evlerinde kalmaya başladı. Üretim - tüketim durma noktasına geldi. Ve bu durumda en çok enerji üretim - tüketimini vurdu. Enerjinin başında da petrol geldiğinden, en olumsuz etkilenen ürün petrol oldu. Koronaviürs salgını durana ve ekonomiler yeniden üretime geçene kadar petroldeki bu düşük fiyat dönemi de sürecektir.
Sonuç olarak; bu dönem de bedava petrol olmasa da, çok ucuza petrol bulmak mümkün hale geldi. Bu dönem tarihe de böyle geçti (Ucuz petrol dönemi) ve geçecek.