Bayiler zorda - İşte Resmi akaryakıt satış rakamları!
Petrol fiyatlarındaki hızlı artış, benzin, motorin ve LPG'ye zam olarak yansıdı. Bu durum ise; bir yandan akaryakıt bayilerinin satışlarını düşürürken diğer yandan işletme maliyetlerini artırdı. Binlerce insanın çalıştığı yaklaşık 13 bin bayi, sorunlarına acil çözüm bulunmasını istiyor.
Petrol ve Akaryakıt Fiyatları
Ham petrol fiyatları, son aylarda sürekli artıyor. Petroldeki artış ise, benzin - motorin türü akaryakıt ürünlerine zam olarak yansıyor. Çünkü; Türkiye petrol - akaryakıt ihtiyacının yüzde 90-95'ini ithalat yoluyla, yani yurtdışından karşılıyor. Artan akaryakıt fiyatları ise, sürücülerin daha az araç skullanmasına neden oluyor.
Akaryakıt fiyatları
Tarih | Benzin (Kurşunsuz 95) | Motorin (Normal) |
| 3 Ocak 2022 Pazartesi | 12,91307 | 12,72746 |
| 6 Eylül 2021 Pazartesi | 7,74000 | 7,24853 |
Kaynak: EPDK, En Yüksek İşlem Hacimli 8 Akaryakıt Şirketi Ortalama Bayi Fiyatları
Akaryakıt bayileri zorda
Türkiye'de yaklaşık 13.053 adet akaryakıt ve 10.997 LPG Otogaz bayisi var (Kaynak: EPDK, 14 Ocak 2021 tarihi itibariyle). Bu bayilerin 'ana arter ve şehir merkezlerindeki yüksek satış hacimli olanlar hariç' büyük çoğunluğu zorda. Nedeni ise, son aylarda sürekli artan petrol fiyatları (Buna döviz kuru artışını da eklemek gerekiyor). Artan petrol fiyatları nedeniyle, benzin ve motorin ve otogaza sürekli zam geldi. Bu durum ise, sürücülerin yakıt maliyetini artırdı. Sürücüler, daha az araç kullanmaya başladı. Akaryakıt bayi satışları da hızla düşüşe geçti. Bunun yanında; artan akaryakıt fiyatları, nakliye - taşımacılık sektörünü de olumsuz etkiliyor ve sektörde işlerin azalmasına neden oluyor. Bu düşüşte, akaryakıt satışlarına olumsuz yansıyor (Yüksek fiyatlı akaryakıtın, diğer sektörlere de olumsuz etkileri sözkonusu).Günlük Akaryakıt satışları (Litre)
Tarih | Motorin | Benzin |
| 3 Ocak 2022 Pazartesi | 49.812.556 | 9.620.008 |
| 6 Aralık 2021 Pazartesi | 64.286.726 | 11.798.286 |
| 1 Kasım 2021 Pazartesi | 70.196.009 | 11.239.401 |
| 4 Ekim 2021 Pazartesi | 73.478.299 | 12.124.610 |
| 6 Eylül 2021 Pazartesi | 72.829.613 | 13.158.686 |
Kaynak: ETKB-EİGM.
Akaryakıt satışları düşüyor - İşte Resmi rakamlar
Akaryakı bayilerinin ana gelir kalemi, benzin, motorin ve LPG otogaz satışlarıdır. Ancak, yüksek fiyatlar nedeniyle düşen satışlar, bayilerin gelirini ciddi oranda azalttı. Bazı bölgelerde satışlardaki düşüş için yüzde 20-30 rakamları konuşuluyor.Akaryakıt bayilerinin satışlarındaki düşüşü, resmi rakamlarda da görmek mümkün. Resmi verilere göre 6 Eylül 2021 Pazartesi Türkiye günlük motorin satışı 72,8 milyon litre ve benzin satışı da 13,1 milyon litre. Bayilerin 3 Eylül 2022 Pazartesi günlük satışları ise motorinde 49,8 milyon litre ve benzinde ise 9,6 milyon litre.
Resmi rakamlarda da net görüldüğü gibi satışlarda yüzde 30 civarı bir düşüş söz konusu (Günlük satışlar için, haberin içindeki tabloya bakınız).
Benzin - Motorin - Otogaz: Kim ne alıyor? (Yüzde)
| Maliyet Kalemi | Benzin | Motorin | LPG Otogaz |
| Vergi - Gelir Payı | 15,32 | 15,32 | 15,35 |
| Ürün Maliyeti | 70,01 | 71,76 | 68,30 |
| Brüt Kar Marjı (Tontancı, dağıtıcı, bayi) | 14,68 | 12,93 | 16,35 |
- Kasım 2021 Dönemi.
- Benzin 8,599 TL/lt, Motorin 8,568 TL/lt, LPG Otogaz 7,146 TL/lt.
Kaynak: EPDK Petrol Piyasası Fiyatlandırma Raporu.
Kar marjı daraldı
Akaryakıt - LPG satışlarının düşmesinin yanında, maliyet artışları da akaryakıt bayilerini zora sokuyor (Nakliye, işçilik, elektrik, vergi vb). Bu kalemlerdeki artışlarda, bayilerin sınırlı olan kar marjlarını iyice zora sokmuş durumda. Akaryakıt gibi staretik bir sektörün mutlaka içine düştüğü bu zor durumdan kurtarılması gerekiyor. Hızlı ve sorun çözücü adımların atılması gerekiyor. Bu konuda son olarak sektörün en önemli temsilcisi kuruluşlardan TABGİS, EPDK'ya çıkarak 'Bayilerin sorunlarını aktardı ve çözüm bulunmasını' istedi.Evet, resmi rakamlarında gösterdiği gibi; akaryakıt bayilerinin hem satışları düşüyor ve hemde maliyetleri artıyor. Ve gerçekten zordalar.
Sektörün ayakta kalabilmesi için, acil çözümlerin uygulamaya konması gerekiyor.
Analiz - Enerji Ekonomisi